سنگ کلیه در دستگاه ادراری به دلیل تبلور ترکیبات شیمیایی در ادرار ایجاد می شود. عمل PCNL تکنیکی است که برای از بین بردن سنگهای خاصی در کلیه یا حالب فوقانی (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه تخلیه می کند) استفاده می شود که برای اینکه با سایر روش های درمان سنگ کلیه مانند سنگ شکنی با به کارگیری امواج شوک یا یورتروسکوپی بسیار بزرگ است.
عمل PCNL
این عمل در چند سال اخیر بر روی بسیاری از بیماران انجام شده است و روش استاندارد پذیرفته شده برای درمان بیماران دارای سنگ کلیه بزرگ، بسیار سفت یا مقاوم در برابر سایر روش های درمان سنگ کلیه است. به همین ترتیب در اکثر قریب به اتفاق بیماران جایگزین عمل باز درمان سنگ کلیه شده است.
به طور معمول ، مدت جراحی سه تا چهار ساعت است. جراحی با ایجاد یک برش کوچک ۱ سانتی متری در ناحیه پهلو بیمار انجام می شود. یک لوله از طریق برش تحت هدایت روش های تصویربرداری وارد کلیه می شود. سپس یک تلسکوپ کوچک از درون لوله عبور داده می شود تا سنگ را تجسیم کند، آن را شکسته و از بدن خارج کند. در صورت لزوم ممکن است قبل از برداشتن سنگ، از لیزر یا دستگاه دیگری به نام لیتوتریپتر برای تجزیه سنگ استفاده شود. این روش منجر به کاهش قابل توجه درد بعد از عمل، مدت زمان بستری کوتاهتر در بیمارستان و بازگشت زودتر به کار و فعالیتهای روزمره در مقایسه با جراحی باز شده است.
این روش همچنین میزان موفقیت بیشتری در از بین بردن همه سنگ های کلیه در یک عمل نسبت به دیگر روش ها دارد.
چرا عمل PCNL
عمل PCNL معمولاً در شرایط زیر توصیه می شود:
- سنگ کلیه بزرگ بیش از یک شاخه از سیستم جمع آوری کلیه را مسدود می کند
- قطر سنگ کلیه بیش از ۲ سانتی متر است
- سنگ کلیه بزرگ در حالب ایجاد شده است
- سایر روش های درمانی ناموفق بوده اند
قبل از انجام عمل PCNL ، پزشک چندین آزمایش انجام می دهد. آزمایش ادرار و خون علائم عفونت یا سایر مشکلات را بررسی می کند و با اسکن سی تی اسکن (CT) محل سنگ در کلیه مشخص می شود.
مزایای این روش چیست؟
- با کمک این روش میتوان سنگهای بزرگ یا سنگهایی با ساختار پیچیده که موجب درد کلیه شده اند را به روشی کمتهاجمی از کلیه خارج کرد. در گذشته برای انجام چنین کاری نیاز به ایجاد برشی بزرگ در پهلو و بستری شدن برای مدت طولانی در بیمارستان بود.
- در این روش، مدت زمان بستری در بیمارستان ۲ تا ۴ روز است و مدت زمان بهبودی بیمار پس از مرخصی از بیمارستان نیز نسبت به روش قدیمی جراحی، بسیار کمتر است.
- با کمک این روش بیمار بسیار سریعتر میتواند به کار و فعالیت روزمره بازگردد.
چه آمادگیهایی قبل از درمان لازم است؟
قبل از جراحی باید عکسبرداریهای مخصوص از کلیه انجام شود تا جراح شما بتواند محل دقیق و موقعیت قرارگیری سنگها را مشخص کند. با کمک این عکسبرداریها جراح میتواند موقعیت سهبعدی قرارگیری سنگها در کنار هم را متوجه شود و بافتها یا ساختارهای مهمی که در کنار سنگها قرار دارند را علامتگذاری کند تا آگاهانه، از آسیب زدن به آنها اجتناب کند. جراح با کمک این ارزیابیها میتواند بهترین محل دسترسی به کلیه برای انجام جراحی موثر را تعیین کند. این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و به همین خاطر تا ۶ ساعت قبل از جراحی نباید چیزی بخورید یا بنوشید. داروهایی که لازم است مصرف کنید را میتوانید با یک جرعهی کوچک آب بخورید. مصرف داروهای رقیق کنندهی خون یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را باید ۷ تا ۱۰ روز قبل از جراحی متوقف کنید. پزشک جراح در مورد داروهایی که باید یا نباید قبل از جراحی مصرف کنید به شما اطلاعات دقیقی میدهد.
قبل از جراحی یک تست ادرار MSU (نمونهگیری از میانهی جریان ادرار) انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که عفونتی در ادرار نیست و مایع ادرار استریل است. سایر آزمایشاتی که ممکن است لازم باشد انجام دهید شامل تست عملکرد کلیه، شمارش کامل خون و تست لخته شدن خون میشود. تمامی ازمایشاتی که باید قبل از جراحی انجام دهید، طی جلسخ ی مشاوره با پزشک، برنامه ریزی میشوند.
بعد از جراحی
ممکن است بعد از جراحی همچنان یک لولهی باریک دیگر به نام نفروستومی در بدن شما باشد یک داخل کلیه است و از طریق پوست خارج میشود. همچنین یک سوند حالب نیز ممکن وارد مثانه شود تا مایع ادرار از طریق آن خارج شود. این دو لوله (کاتتر) قبل از مرخص شدن شما از بیمارستان، از بدن شما خارج میشوند. مایع ادرار ممکن است تا یک هفته پس از جراحی با خون آمیخته باشد که این موضوع طبیعی است، مگر این که میزان خون داخل ادرار بیشتر شود.
بلافاصله بعد از جراحی، از کلیهها عکسبرداری میشود تا وجود سنگ باقیمانده در کلیه تشخیص داده شود. مدت زمان بستری شما در بیمارستان بین ۲ تا ۴ روز است. در برخی موارد که هنوز در داخل کلیه سنگهایی باقیمانده است، جراحی مجدداً با پیلوسکوپی و لیزر انجام میشود تا سنگهای باقیمانده استخراج شوند و کلیه کاملاً پاکسازی شود.
برای بیمارانی که بعد از جراحی، استنت حالب دارند:
- ممکن است لازم باشد که به طور مکرر ادرار کنند.
- ممکن است در هنگام ادرار کردن دچار درد پهلو و کمر شود.
- ممکن است در زمان نزدیک به پایان ادرار در مثانه خود احساس درد کنند.
برای بیمارانی که لولهی نفروستومی دارند:
- خوابیدن به سمتی که لولهی نفروستومی قرار دارد، دردناک است.
- ممکن است از اطراف محل قرارگیری لوله نفروستومی، مایع ادرار به بیرون تراوش کند.
- بعد از برداشتن لوله، ممکن است تا یک یا دو روز از جای آن، ادرار به بیرون تراوش کند.
- جای برش ایجاد شده در کمر ممکن است کمی آزاردهنده باشد و درد خفیفی داشته باشد، اما نباید درد آن شدید باشد.
- تا یک ماه پس جراحی، طبیعی است که احساس خستگی داشته باشید.
نتایج عمل PCNL
پزشک احتمالاً بعد از چهار تا شش هفته دوباره شما را ویزیت می کند. در آن ویزیت، پزشک ممکن است از سونوگرافی یا رادیوگرافی برای بررسی سنگهای باقی مانده و اطمینان از تخلیه طبیعی ادرار از کلیه استفاده کند. پزشک همچنین می خواهد برخی آزمایشات دیگر را برای کمک به تعیین علت ایجاد سنگ کلیه انجام دهید. همچنین در مورد روش های جلوگیری از افزایش سنگ کلیه در آینده صحبت خواهید کرد.
سنگ کلیه در دستگاه ادراری به دلیل تبلور ترکیبات شیمیایی در ادرار ایجاد می شود. عمل PCNL تکنیکی است که برای از بین بردن سنگهای خاصی در کلیه یا حالب فوقانی (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه تخلیه می کند) استفاده می شود که برای اینکه با سایر روش های درمان سنگ کلیه مانند سنگ شکنی با به کارگیری امواج شوک یا یورتروسکوپی بسیار بزرگ است.
