تومور کلیه؛ تودهای که باید به دست جراح سپرده شود
وظیفه اصلی کلیهها در بدن فیلتر کردن خون است. ممکن است در کلیهی بعضی افراد تودهای مشاهده شود. این توده میتواند سرطانی یا غیر سرطانی باشد. با توجه به حساسیت این امر، این توده حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی و راه درمانی مناسب برای بیمار اتخاذ شود. راههای گوناگونی برای تشخیص تومور کلیه و نوع آن وجود دارد که کمک میکند تومور در مراحل اولیه کشف و درمان شود. در این مطلب در مورد عملکرد کلیهها، تومور کلیه و راههای درمانی آن صحبت میکنیم.
وظیفه کلیهها چیست؟
کلیهها در بدن وظایف مختلفی دارند. مهم ترین وظایف آنها به شرح زیر است:
- سم زدایی و تصفیه خون
- حفظ تعادل مایعات بدن
- حفظ سطح الکترولیتها در خون (از جمله سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و …)
- حذف مواد اضافه مانند اوره
- تولید هورمونهای مختلف برای تنظیم فشار خون، ساخت گلبول قرمز و استحکام استخوانها
تومور کلیه چیست؟
تومور یا توده، یک رشد بیش از حد نرمال در سلولهای بدن است. تومور کلیه رشد بیش از حد نرمال در سلولهای کلیه است که میتواند بدخیم یا خوشخیم باشد. از هر چهار تومور کلیه یکی خوشخیم است. معمولا تومورهایی با ابعاد کوچکتر با احتمال بیشتری خوشخیم هستند. سرعت رشد تومورها نیز متفاوت است. برخی به کندی رشد میکنند و برخی بسیار تهاجمی هستند و میتوانند در مدت کوتاهی در قسمتهای مختلفی از بدن پراکنده شوند. تومور کلیه در یکی از ردههای زیر دستهبندی میشود:
- سرطان سلولهای کلیوی (renal cell carcinoma) یا به اختصار RCC: این تومور در قسمت اصلی کلیه که وظیفه تصفیه خون را به عهده دارد ایجاد میشود. میتواند به صورت منفرد و یا متعدد اما در یک کلیه به وجود آید.
- تومور خوشخیم کلیه: در حدود ۲۰ درصد از تومورهای کلیه خوشخیم هستند. ۹ نوع تومور در این دسته شناخته و نام گذاری شدهاند. برخی از آنها میتوانند بسیار بزرگ شوند اما غیر سرطانی هستند و در بدن پخش نمیشوند.
- تومور ویلمز: این نوع تومور معمولا در بچهها ایجاد میشود و در بزرگسالان کمتر به آنها بر میخوریم.
علت ایجاد تومور کلیه چیست؟
هیچ علت شناخته شده و مشخصی برای ایجاد تومور کلیه وجود ندارد اما مواردی هستند که شانس ابتلا به این تومورها را بالا میبرند:
- دخانیات
- چاقی مفرط و رژیم غذایی نامناسب
- فشار خون بالا
- دیالیز کلیه
- محیط کار مملو از مواد شیمیایی کلر دار
- وراثت که عامل چهار تا شش درصد سرطانهای کلیه است
مطلب مرتبط : سنگ کلیه و آشنایی با انواع و روش های درمان آن
علائم ایجاد تومور کلیه چیست؟
اکثر تومورهای کلیه در مراحل اولیه بدون علامت هستند اما اگر علامتی وجود داشته باشد به شرح زیر است:
- خون در ادرار
- درد در ناحیه پهلو و در حد فاصل زیر دندهها تا لگن
- کمر درد یک طرفه به شکلی که بهبود پیدا نمیکند
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناگهانی بدونی تغییر در رژیم غذایی
- تبی که علت عفونی ندارد و رفع نمیشود
- کم خونی
تومور کلیه چگونه تشخیص داده میشود؟
بیش از نیمی از موارد تومور کلیه به طور اتفاقی پیدا میشوند. پزشک شما ممکن است در حین غربالگری و یا بررسی مشکل دیگری متوجه تومور کلیه در شما بشود. در این صورت شما باید به یک جراح اورولوژیست ارجاع داده شوید. روشهای مختلفی وجود دارد که اورولوژیست شما میتواند از آنها بهره بگیرد تا تومور کلیه شما را بررسی کند. برخی از این روشها به شرح زیر است:
- معاینه و شرححال گیری
- بررسی وضعیت متابولیک کلیهها برای سنجش عملکرد آنها
- بررسی وضعیت شمارش گلبولهای خون برای یافتن بیماری
- آنالیز ادرار برای یافتن خون، پروتئین و عفونت در آن
- بررسی سطح کراتینین سرم برای سنجش عملکرد کلیهها
- انجام سونوگرافی برای پایش تومور کلیه
- انجام CT Scan و MRI برای تشخیص و تعیین مرحله تومور کلیه
- انجام اسکن استخوانی و عکس قفسه سینه برای بررسی پخش شدن تومور در بدن
- انجام نمونه برداری از تومور کلیه برای بررسی نوع تومور
درجه بندی تومور کلیه به چه شکل انجام میشود؟
تومور کلیه در چهار درجه یا گرید دیده میشود. خفیف ترین آن گرید یک و شدید ترین و تهاجمی ترین آن گرید چهار است. در گریدهای پایین تر تومور اندازه کوچک تری دارد. در گریدهای بالاتر اندازه تومور بزرگتر و شکل آن تهاجمیتر است. اندازه تومور به پزشک شما کمک میکند که پیشرفت آن را تخمین بزند. طبقه بندی تومورهای کلیه بر اساس اندازه آنها، تعداد گرههای لنفاوی درگیر اطراف آن و متاستازهای آن انجام میشود. استیج (مرحله) تومور در این طبقه بندی به شرح زیر است:
- استیج یک و دو: تومور سرطانی کلیه در هر اندازهای که محدود به خود کلیه است.
- استیج سه: تهاجم تومور به بافتهای اطراف کلیه و یا درگیری گرههای لنفاوی اطراف آن.
- استیج چهار: پیشرفت تومور و سرایت آن به اعضای اطراف کلیه و یا دور دست.
درمان تومور کلیه چیست؟
هدف از درمان تومور کلیه، ریشه کن کردن بدخیمی و همچنین بازپس گیری و حفظ عملکرد کلیه است. حفظ عملکرد کلیه به خصوص در بیمارانی که یک کلیه دارند بسیار اهمیت دارد. ممکن است انجام جراحی برای برخی بیماران بهترین گزینه باشد در صورتی که برای برخی، درمانهای دیگر اولویت دارند. چهار روش کلی در برخورد با تومور کلیه وجود دارد که بنابر صلاحدید جراح اورولوژیست پیش گرفته میشود. این روشها به شرح زیر هستند:
۱. تحت نظر گرفتن تومور برای بررسی رفتار و تغییرات آن:
برای تودههای کوچکتر از سه سانتیمتر ممکن است پزشک شما اقدام درمانی خاصی انجام ندهد و تصمیم به تحت نظر گرفتن آن بکند. در این صورت شما با مراجعه دورهای به پزشک از نظر میزان تغییرات تومور مورد بررسی قرار میگیرید و در صورت نیاز در زمان مناسب درمان را شروع خواهید کرد.
۲. از بین بردن تومور با عمل جراحی:
در صورت کوچک بودن تومور، پزشک شما ممکن است تصمیم به از بین بردن تومور بگیرد. در این روش از سرمای زیاد و یا سوزاندن برای تخریب تومور استفاده میشود. معمولا قبل از تخریب تومور یک نمونه برای انجام پاتولوژی برداشته میشود.
۳. برداشتن نیمی از کلیه به همراه تومور:
اگر تومور تا حدی دست اندازی داشته باشد اما بخشی از کلیه عملکرد خود را حفظ کند، جراح اورولوژیست میتواند تومور و بخشهای درگیر کلیه را بردارد و قسمت سالم آن را باقی بگذارد.
۴. برداشتن کل کلیه درگیر:
با توجه به شرایط تومور و در صورت بدخیمی و یا تهاجمی بودن آن، ممکن است جراح اورولوژیست تصمیم بگیرد که کلیه را به طور کل بردارد. در این صورت بدن همچنان میتواند با یک کلیه به خوبی به حیات خود ادامه دهد.
مراقبتهای بعد از درمان تومور کلیه چیست؟
بعد از انجام جراحی بسیار مهم است که ارتباط خود را با جراح اورولوژیست حفظ کنید. به صورت منظم و دورهای تحت معاینه قرار بگیرید تا در صورت عود مجدد بیماری بلافاصله تشخیص و درمان انجام شود. پیش گرفتن سبک زندگی سالم، حذف دخانیات و الکل و داشتن رژیم غذایی مناسب در بهدست آوردن مجدد سلامتی بسیار تاثیر گذار است.
سوالی دارید ؟
امیدواریم از این مطلب که در سایت دکتر حجت سلیمی متخصص اورولوژی منتشر شده است اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. اگر درخصوص مطلب “هیپوسپادیاس” سوالی دارید، در قسمت دیدگاه ها برای بنویسید و سوال خود را بپرسید. دکتر حجت سلیمی در کمترین زمان ممکن شخصا به آن پاسخ میدهد.
