هیپوسپادیاس مجرای بدجا!
در بین نقص‌های جنینی و مشکلات مادر‌زادی، بیماری‌های مربوط به دستگاه تناسلی جزو مواردی است که میتواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار‌دهد. بسیاری از این مشکلات با درمان‌های تایید شده و ساده‌ای قابل درمان هستند. همچنین این بیماری‌ها ممکن است با مشکلات دیگری همراهی داشته‌باشند. یکی از این بیماری‌ها هیپوسپادیاس است. هیپوسپادیاس یک نقص جنینی در هنگام تشکیل ناحیه تناسلی است که با جراحی درمان می‌شود و بی توجهی به این بیماری میتواند مشکلات عدیده‌ای را برای فرد ایجاد کند. آمار دقیقی از میزان شیوع این بیماری در ایران در دسترس نیست اما گفته می‌شود در ایالات متحده آمریکا به ازای هر ۲۰۰ نوزاد متولد شده، یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود که نشان از شیوع بالای آن دارد. در این مطلب به شرح بیماری هیپوسپادیاس، علل ایجاد و روش‌های درمانی آن می‌پردازیم.
هیپوسپادیاس چیست؟
هیپوسپادیاس یک نقص جنینی در نوزاد‌های پسر است که در آن، خروجی مجرای ادرار در محلی غیر از نوک آلت تناسلی قرار گرفته است. در پسر‌هایی که مبتلا به هیپوسپادیاس هستند مجرای ادرار در هفته‌های ۸ تا ۱۴ حاملگی به نادرستی شکل گرفته است. خروجی مجرای ادرار در این افراد میتواند در هر محلی در زیر آلت تناسلی از نوک آلت تا کیسه بیضه قرار گرفته باشد. هیپوسپادیاس شدت‌های مختلفی دارد که به محل خروجی مجرای ادرار بستگی دارد.
انواع هیپوسپادیاس چیست؟
بسته به محل قرار گیری خروجی مجرای ادراری، هیپوسپادیاس به ۳ دسته تقسیم می‌شود:
- نزدیک به نوک آلت تناسلی (subcoronal) : در این نوع از هیپوسپادیاس خروجی مجرای ادرار اندکی پایین تر از محل طبیعی خود قرار گرفته است.
- در میانه آلت تناسلی (midshaft) : اگر محل خروجی مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی و در ناحیه‌ای بین نوک آلت و کیسه بیضه قرار گرفته باشد، نوع هیپوسپادیاس او در این دسته قرار می‌گیرد.
- در محل طلاقی آلت تناسلی و کیسه بیضه (penoscrotal) : در این نوع از هیپوسپادیاس محل خروجی مجرای ادرار در ناحیه طلاقی آلت تناسلی با کیسه بیضه قرار دارد.
چه مشکلات دیگری میتواند با هیپوسپادیاس همراهی داشته باشد؟
در بعضی موارد فردی که به هیپوسپادیاس مبتلا است میتواند از کج بودن آلت تناسلی نیز رنج ببرد. کجی آلت تناسلی که در مطالب بعدی به آن خواهیم پرداخت، دخول در رابطه جنسی را با مشکل مواجه می‌کند و همچنین میتواند فرد را از نظر روحی تحت تاثیر قرار‌دهد. این بیماری ممکن است با عدم نزول بیضه‌ها نیز همراهی داشته باشد. بی توجهی به این بیماری و عدم درمان آن، زندگی جنسی فرد را با مشکل مواجه می‌کند. تخلیه ادرار نیز میتواند در این افراد دچار نقص شود.
هیپوسپادیاس به چه علتی ایجاد می‌شود و ریسک فاکتور‌های آن چیست؟
تا امروز هیچ علت مشخصی برای این بیماری پیدا نشده است. این احتمال وجود دارد که ترکیب ژنتیک و بعضی مسائل محیطی احتمال ایجاد آن را افزایش دهد. در سال‌های اخیرمحققان CDC مواردی را گزارش کرده‌اند که معتقدند احتمال ایجاد این نقص جنینی را افزایش می‌دهد:
- سن و وزن: مادرانی که بیش از ۳۵ سال سن دارند و دچار چاقی شدید هستند با احتمال بیشتری فرزندان پسری به دنیا می‌آورند که به هیپوسپادیاس مبتلا هستند.
- درمان‌های ناباروری: زوج‌هایی که از روش‌های کمکی درمان ناباروری استفاده می‌کنند با احتمال بیشتری صاحب فرزندی می‌شوند که به هیپوسپادیاس مبتلا است.
- هورمون ها: با توجه به اینکه تشکیل ناحیه تناسلی تحت تاثیر هورمون‌های جنسی است، مصرف دارو‌های هورمونی در روز‌های قبل از حاملگی توسط مادر، ریسک ایجاد هیپوسپادیاس را در جنین پسر افزایش می‌دهد.
هیپوسپادیاس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
این بیماری معمولا در معاینات فیزیکی پس از تولد تشخیص داده می‌شود. در بسیاری از موارد پوست قسمت انتهایی آلت تناسلی (که در ختنه برداشته می‌شود) در قسمت زیرین به درستی تشکیل نشده است که باعث می‌شود توجه معاینه کننده به محل مجرای خروجی و بررسی نوزاد از نظر هیپوسپادیاس جلب شود. البته باید توجه داشت که در مواردی با وجود تشکیل نشدن قسمت زیرین پوست ناحیه انتهایی آلت تناسلی، مشکلی در محل قرار‌گیری خروجی مجرای ادرار وجود ندارد. همچنین ممکن است نوزاد مبتلا به هیپوسپادیاس باشد اما تشکیل صحیح پوست این ناحیه، معاینه کننده را گمراه کند.
درمان هیپوسپادیاس چیست؟
هیپوسپادیاس با جراحی درمان می‌شود. این عمل باید توسط یک جراح اورولوژِی ماهر انجام شود چرا که عدم ترمیم مناسب این ناحیه میتواند در آینده بیمار را با مشکلات دیگری مواجه کند. جراحی هیپوسپادیاس ۴ مرحله اصلی دارد که به شرح زیر است:
- اصلاح انحراف تنه آلت تناسلی
- ایجاد یک کانال برای عبور ادرار به سمت نوک آلت تناسلی
- قرار دادن خروجی مجرای ادرار در نوک آلت تناسلی و یا محلی نزدیک به آن
- ختنه کردن و یا بازسازی پوست ناحیه انتهایی آلت تناسلی
عمل جراحی ترمیمی هیپوسپادیاس ممکن است در حدود ۹۰ دقیقه تا ۳ ساعت به طول بیانجامد که این بستگی به شدت بیماری دارد. بهترین سن برای انجام این جراحی بین ۶ تا ۱۲ ماهگی است اما با توجه به اینکه در سنین بالاتر نیز انجام آن ممکن است، متخصص اورولوژی میتواند بنا به صلاح‌دید و با در نظر گرفتن شرایط بیمار، درمان را زودتر انجام دهد و یا به تعویق بیاندازد.
کامل تر بخوانید : هایپوسپادیازیس چیست و درمان آن چگونه است؟
مراقبت‌های پس از جراحی ترمیم هیپوسپادیاس چیست؟
متخصصین اورولوژی ممکن است بسته به شرایط هر بیمار، توصیه‌های مختلفی داشته باشند اما فصل مشترک همه آن‌ها مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک و رعایت بهداشت ناحیه تناسلی است تا بیمار دچار عفونت‌های بعد از جراحی نشود.
جراحی ترمیمی هیپوسپادیاس چه عوارضی دارد؟
به علت‌های مختلفی ممکن است در طول کانال ادراری ساخته شده، یک سوراخ به سطح پوست راه پیدا کند و باعث نشت ادرار شود. همچنین اسکار ناشی از جراحی میتواند باعث تنگی مجرای ادرار در این ناحیه شود که لازم است توسط جراح معاینه و بررسی شود.
آیا در موارد خفیف هیپوسپادیاس، انجام جراحی ترمیمی ضروری است؟
با توجه به اینکه در هیپوسپادیاس خفیف خروجی مجرای ادرار نسبت به محل اصلی آن جابجایی قابل توجه‌ای ندارد ممکن است این تصور را در ذهن شما ایجاد کند که انجام جراحی موارد خفیف آن لزومی ندارد. اکثر متخصصین اورولوژی توصیه می‌کنند که حتی در موارد خفیف بهتر است این جراحی در سنین پایین انجام شود چرا که ممکن است در آینده و به مرور، مشکلاتی از قبیل انحنای آلت تناسلی ایجاد کند که درمان آن میتواند بسیار مشکل و پیچیده شود. همچنین ممکن است خروجی مجرای ادرار در نزدیکی محل طبیعی آن باشد اما بَدشکلی‌های قسمت انتهایی مجرا سبب مشکلاتی از جمله اسپری شدن ادرار به اطراف شود. سپردن تصمیم گیری برای جراحی به یک متخصص اورولوژی نگرانی شما در این زمینه را رفع خواهد کرد.
سوالی دارید ؟
امیدواریم از این مطلب که در سایت دکتر حجت سلیمی متخصص اورولوژی منتشر شده است اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. اگر درخصوص مطلب “هیپوسپادیاس” سوالی دارید، در قسمت دیدگاه ها برای بنویسید و سوال خود را بپرسید. دکتر حجت سلیمی در کمترین زمان ممکن شخصا به آن پاسخ می‌دهد.
هنوز نظری ثبت نشده،نظر خود را ثبت کنید!