سرطان کلیه
سرطان کلیه چیست : این تومور کشنده ترین تومور اورولوژی است. اکثر این موارد را تومورهای بدخیم پوششی کلیه یا سرطان سلول کلیه تشکیل می دهد که 85% كل نئوپلاسم های کلیه است. امروزه استفاده رایج از سونوگرافی، سی تی و ام آرآی منجر به کشف موارد زیادی از ضایعات کوچک بدون علامت می شود.
نسبت ابتلا مرد به زن ۳ به ۲ است. تومور بیشتر در افراد مسن دیده می شود و در سن 60-70 سالگی خود را نشان می دهد. این بیماری در اطفال ناشایع است.
اما در دهه دوم زندگی به اندازه تومور ویلمز دیده می شود. احتمال بروز علائم بیماری و نیز نوع بافتی پاپیلاری در اطفال و جوانان بیشتر است.
سرطان کلیه (RCC) از نوع سلول روشن (clear cell) و نوع پاپیلری از سلول های توبول پروگزیمال ناشی می شود ولی انواع کروموفوب و مجاری جمع کننده از سلول های دیستال ناشی می شوند.
به زبان ساده تر بخوانید : سرطان کلیه و علائم آن چیست
علائم بروز سرطان کلیه
یک ارتباط مثبت بین سرطان کلیه و مصرف سیگار وجود دارد. میزان نسبی خطر بروز سرطان سلول های کلیه در افراد سیگاری 4/1 تا 5/2 برابر دیگران است. این داده یک ارتباط وابسته به مقدار مصرف سیگار را نشان می دهد. به طوری که افزایش تعداد سیگار مصرف شده خطر ابتلا را به طور نسبی افزایش داده و قطع مصرف آن منجر به کاهش چشم گیر در خطر ابتلا می گردد.
چاقی نیز یک ارتباط مثبت با سرطان کلیه نشان می دهد. ارتباط افزایش فشار خون با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه ۳ برابر نشان داده شده است. دیورتیک ها که اغلب در درمان فشار خون به کار می روند نیز از عوامل موثر هستند. تماس های شغلی با آزبست، نفت، کادمیوم و سرب ممکن است سبب افزایش خطر ابتلا شود.
سایر عواملی که به عنوان عوامل خطر احتمالی ذکر می شوند عبارتند از:
- وضعیت اقتصادی – اجتماعی پایین
- مصرف زیاد چربی
- افزایش مصرف قهوه و چای
- رادیوتراپی
- بیماری کلیوی مراحل نهایی.
موارد ابتلا خانوادگی سرطان کلیه نسبتا نادر بوده و ارتباط با علل ارثی دارد. همراهی بیماری ون هیپل لیندو که یک اختلال اتوزومال غالب می باشد از گذشته با سرطان کلیه مشاهده شده است.
این اختلال با همانژیوبلاستوم شبکیه و سیستم عصبی مرکزی به خصوص مخچه و کیست های کلیه، کبد و پانکراس همراه می باشد. فئوکروموسیتوم ممکن است جزئی از این سندرم باشد. تومورهای کلیه در این بیماران کوچک، چندکانونی و دوطرفه هستند. احتمال بروز سرطان سلول کلیوی در سندرم توبروس اسکلروزیس نیز افزایش می یابد.
اشکال ژنتیکی در این بیماری حذف بازوی کوتاه کروموزوم ۳ می باشد. بررسی ها نشان دهنده وجود ژن تومور ساپرسور در بازوی کوتاه کروموزوم ۳ است که حذف آن منجر به تومور کلیه از نوع سلول روشن می شود. به این ژن، ژن ون هیل لينداو گفته می شود. حذف و اشکال در ژن 53P در 6-4% موارد سرطان کلیه گزارش شده است.
عوارض سرطان کلیه چیست
گرچه واژه سرطان کلیه برای تمام نئوپلاسم های بدخیم پوششی کلیه به کار برده می شود ولی براساس خصوصیات ظاهری واضح آن با تقسیم بندی جدید به چند زیر گروه تقسیم می گردد. اغلب تومورهای کلیه گرد یا بیضی شکل هستند و در اطراف حاوی یک کپسول کاذب از بافت فشرده شده است.
اغلب فرم منتشر ندارد. کلسیفیکاسیون و تشکیل کیست در 25-10% موارد دیده می شود. تومور تمایل به رشد و تهاجم به وریدها و وناکاو دارد که در 10% موارد وجود دارد. تومورهای اسپورادیک اغلب منفرد و در 2-4 درصد تومور دو طرفه است. البته در تومورهای فامیلیال یا بیماران ون هیپل ليندو، تومور دوطرفه شایع تر می باشد.
در 20-10% موارد، تومور کلیه خصوصا در فرم پاپیلری چند کانونی است. چندکانونی بودن تومور دلیل اصلی عود تومور پس از پارشيال نفرکتومی می باشد. تقسیم بندی پاتولوژیک تومور کلیه به تازگی دستخوش تغییرات شده است.
شایع ترین فرم پاتولوژیک تومور کلیه نوع سلول روشن معمول یا conventional است که 80-70% تومورهای کلیه را شامل می شود. 75% تومورهای معمول کلیه موتاسیون ژن ون هیپل لیندو را دارند. این نوع از سرطان کلیه پیش آگهی بدتری نسبت به انواع پاپیلری و کروموفوب دارد، اگر چه پاسخ آن به درمان با ایمونوتراپی بهتر از سایر موارد است.
| شیوع | انواع سرطان کلیه |
| 80-70% | Clear cell |
| 15-10% | پاپیلري |
| 5-4% | کروموزومی |
| 1%> | سرطان مجاری جمع کننده |
| 1%> | سرطان مدولاری |
اگر این مطلب برای شما مفید بود، این را هم بخوانید : تومور کلیه چیست
سرطان پاپیلری کلیه در گذشته به نام سرطان کلیه نوع کروموفیلیک شناخته می شد، به صورت ارثی، چندکانونی و دوطرفه تظاهر کرده و 15-10% از کل سرطان های کلیه را تشکیل می دهد ولی معمولا پیش آگهی آن بهتر می باشد. از خصوصیات تومور پاپیلری گرید پایین، تمایل به چند کانونی بودن (40%) و نیز کم عروق بودن آن است.
سرطان کروموفوب کلیه حدود 5% از تومورهای بدخیم پوششی را تشکیل می دهد. به نظر می رسد این گونه از بخش قشری مجاری جمع کننده منشأ می گیرد. با وجود تشابهات بین انکوسیتوم و سرطان کروموفوب کلیه، ویژگی های هسته مثل هسته چروکیده و هاله اطراف هسته تشخیص این دو را از یکدیگر راحت تر می کند.
اکثر تومورها در زمان تشخیص محدود به کلیه است. تومورهای بزرگ و آنهایی که هم زمان با سرطان پاپیلری دیده می شوند تمایل به متاستاز دارند. بیماری موضعی دارای پیش آگهی بهتری نسبت به نوع سلول روشن است ولی در بیماران نوع سارکوماتوئيد و نیز بیماری متاستاتیک، پیش آگهی بدتر خواهد بود.
سرطان لوله های جمع کننده یک گروه نادر از تومورهای کلیه می باشد. برخلاف سرطان سلول روشن این تومورها از لوله دیستال منشا می گیرد. این تومور اکثر در افراد جوان دیده می شود و پیش آگهی آن بد است.
سرطان مدولری کلیه در بیماران مبتلا به کم خونی سیکل سل یا مبتلا به صفت آن دیده می شود. این بیماری عمدتا در آمریکایی های آفریقایی تبار یا بالغین جوان دیده و بیشتر در افراد مذكر گزارش می شود.
این تومور بسیار مهاجم بوده و به طرف یک بیماری متاستاتیک پیشرفت می کند. متوسط طول عمر حدود ۳ ماه و به ندرت تا یک سال گزارش شده است. مقاوم بودن این تومور به شیمی درمانی نشان داده شده است.
بیماران اغلب با هماچوری ماکروسکوپی تظاهر می کنند، بنابراین با وجود چنین علامتی در بیمار مبتلا به صفت سیکل سال باید فورا اقدام به بررسی کرد.
تومور در مدولای كلیه متمرکز شده ولی ندول های ستاره ای شکل اغلب در قشر و سینوس کلیه دیده می شود. رشد ارتشاحی تومور و تهاجم به ورید و لنفاتیک ها معمولا دیده می شود.
نوع ساركماتوئید، فرم خاص و گروه جداگانه از تومورهای کلیه نیست بلکه نوع تمایز نیافته سایر فرم های تومور کلیه خصوصا فرم سلول روشن و نوع کروموفوب است. 1-5 درصد تومورهای کلیه را شامل می شود. تهاجم موضعی و متاستاز زودرس از خصوصیات تومور سارکماتوئید است. به درمان خوب پاسخ نمی دهد و طول عمر این بیماران کوتاه است.
علائم و نشانه های سرطان کلیه
نشانه های پنهان سرطان کلیه
تظاهرات بالینی سرطان کلیه بسیار متغیر است. تومورهای کوچک اغلب بدون علامت بوده و تعداد زیادی از ضایعات تا زمانی که به مرحله پیشرفته نرسند کشف نمی شوند.
علائم تومور ممکن است به دلیل تهاجم موضعی، خونریزی، سندرم های پارانئوپلاستیک یا متاستازها باشد. علاوه بر علائم موضعی که به وسیله خود تومور ایجاد می شود، تظاهرات عمومی مختلفی شرح داده شده است.
در ادامه مطلب سرطان کلیه چیست اگرچه تریاد کلاسیک علائم (درد، هماچوری و توده پهلو) به همراه سرطان کلیه گزارش شده ولی هر سه علامت به ندرت با یکدیگر دیده می شوند. هر کدام از این علائم به تنهایی خیلی بیشتر دیده می شوند.
هماچوری شایع ترین علامت منفرد است که در بیش از 60% بیماران دیده می شود. علائم غیراختصاصی مثل: تب، کوفتگی، کاهش وزن و تعریق شبانه نیز شایع هستند. واریکوسل ناشی از فشار يا انسداد وریدهای بیضه گاهی مشاهده می شود.
علائم پارانئوپلاستیک در 20% بیماران دیده می شود که شامل: اریتروسیتوز، کم خونی، افزایش کلسيم خون، افزایش فشار خون، نارسایی حاد کبدی و آمیلوئیدوز بوده و گاهی به عنوان اولین تظاهر بیماری دیده می شود. سطح فریتین سرم بیماران مبتلا به سرطان کلیه به طور قابل توجهی بالا است.
در این گروه از بیماران با پیشرفت بیماری افزایش چشم گیری از نظر آماری در سطح سرمی این ماده دیده می شود. سطح اریتروپویتین نیز بالا رفته و در 60% از بیماران دیده می شود. آزمایش های معمول دیگر مثل هماتوکریت و تعداد پلاکت نیز می توانند با پیش آگهی ارتباط داشته باشند.
در یک سری از بیماران با تومور مرحله IV و شمارش پلاکت طبیعی متوسط طول عمر در مقایسه با بیمارانی که ترومبوسیتوز (شمارش پلاکت بیشتر از ۴۰۰۰۰) داشته ۵۹ ماه بیشتر گزارش شده است.
کم خونی شایع ترین اختلال خونی به همراه سرطان کلیه می باشد. کم خونی نورموکروم نورموسیتیک بیماری های مزمن مشخصا دیده می شود.
بعد از برداشت تومور کم خونی معمولا بهبود یافته و در بعضی موارد با پیشرفت بیماری کم خونی عود می کند. افزایش کلسیم خون نیز مانند کم خونی به همراه سرطان کلیه دیده می شود و اغلب با برداشت تومور اولیه بهبود می یابد. درجاتی از افزایش کلسیم در 10% بیماران دیده می شود.
عود هیپرکلسمی می تواند اولین نشانه متاستاز استخوانی تشخیص داده نشده یا نشانه ای از یک کانون ثانویه تومور گزارش نشده باشد. شایع ترین دلیل افزایش کلسیم سرم افزایش سطح ماده شبیه پاراتورمون است ولی علل دیگر شامل: متاستاز استخوانی، پروستاگلاندین ها و VITD3 است. درمان هایپرکلسمی شامل: هیدراسیون شدید، تجویز دیورتیک و مصرف استروئید یا کلسی تونین است. ایندومتاسین هم مفيد بوده است.
درمان اصلی شامل رادیکال نفرکتومی و ایمونوتراپی سیستمیک می باشد. هایپرکلسمی در اثر متاستاز استخوانی به درمان مقاوم است. غیر از هایپرکلسمی سایر سندرم های پارانئوپلاستیک درمان دارویی ندارند و درمان آنها شامل نفرکتومی و ایمونوتراپی سیستمیک است.
افزایش حاد آنزیم های کبدی (سندرم stauffer) در بعضی از موارد سرطان کلیه گزارش شده است. در اغلب این بیماران اثری از متاستاز کبد مشاهده نمی شود.
علاوه بر این در اکثر موارد بعد از برداشت تومور آنزیم های کبد به حالت طبیعی برمی گردند. عدم بازگشت عملکرد کبد به حالت طبیعی ارتباط مشخصی با کاهش طول عمر دارد.
توصیه می شود که بیماریابی در افراد در معرض خطر برای تومور کلیه انجام شود. این افراد شامل موارد ذیل هستند:
- بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه
- بیماران مبتلا به سرطان کلیه فامیلیال و بستگان آنها
- بیماران توبروس اسکلروز
- بیماران ون هیپل ليندو و بستگان آنها
روش های تشخیص سرطان کلیه
تشخیص رادیوگرافی
امروزه رادیولوژیست ها ضایعات کلیوی را اگر به طور اتفاقی با سونوگرافی، سی تی و ام آرآی در حین بررسی برای ضایعات دیگر تشخیص می دهند.
اگرچه عده ای معتقد به انجام فیلم ساده شکم هستند ولی باید توجه داشت که فقط 10% از سرطان های کلیه حاوی کلسیفیکاسیون بوده و در فیلم ساده شکم قابل تشخیص است. رادیوگرافی ریه در این بیماران استفاده زیادی داشته و یک وسیله مقرون به صرفه برای پیگیری بیماران می باشد
سونوگرافی
در ادامه مطلب سرطان کلیه یکی دیگیر از روش های تشخیص سرطان یا تومور کلیه بررسی های اخیر نشان می دهد که در بیشتر از 3/2 بیماران با سرطان محدود كليه ضایعات به طور اتفاقی در بررسی سونوگرافی کشف می شود.
تومورهایی که به طور اتفاقی کشف می شوند در مقایسه با تومورهای علامت دار در مرحله پایین تری قرار داشته و در نتیجه طول عمر بیشتری دارند. سونوگرافی یک روش بدون تهاجم و مقرون به صرفه است.
حساسیت سونوگرافی در تشخیص ضایعات کوچک از IVP بیشتر بوده ولی هر دو روش در تشخیص ضایعات کمتر از ۲ سانتی متر حساسیت کمتری از سی تی دارند.
سی تی اسکن
یکی دیگر از رورش های تشخیص بمیاری سرطان کلیه، سی تی اسکن برتری های مشخصی نسبت به سونوگرافی و سایر روش ها دارد. پزشک به سرعت می تواند دانسیته کیست، ارتباط با سایر ارگان ها و مرحله بندی تومور را با دقت کافی بررسی کند. نسل جدید سی تی اسکن اسپیرال با دقت بیشتری تومورهای کوچک کلیه را تشخیص می دهد.
تصاویر قبل و بعد از تجويز ماده حاجب به راحتی قابل مقایسه است. این مطلب به خصوص در ارزیابی گسترش تومور به ورید کلیه مفید است. با استفاده از فن آوری سی تی اسکن اسپیرال می توان تصاویر سه بعدی با مشابهت بسیار به پارانشیم واقعی، عروق و ساختمان های مجاور بازسازی کرد.
با استفاده از سی تی اسکن اسپیرال سه بعدی، staging قبل از عمل انجام می شود. سی تی اسکن روش ارجح در مرحله بندی سرطان کلیه می باشد.
به کمک سی تی اسکن می توان گسترش موضعی تومور به کپسول کلیه، ارگان های مجاور مثل کبد و کولون، ابتلاء غدد لنفاوی و متاستاز به احشاء دوردست را بهتر ارزیابی نمود.
ام آرآی
از دیگر روش های تشخیص سرطان کلیه ام آر آی است که به تازگی پزشکان در موارد دیگر به علت نارسایی کلیه یا حساسیت شدید به ماده حاجب که نتوان از آن ماده استفاده کرد از ام آرآی استفاده می کنند.
مزیت ام آرآی به سی تی اسکن در ارزیابی ضایعات کلیوی به دلیل وابستگی کمتر آن به تکنیک و دیگری توان تصویربرداری در مقاطع مختلف است. ام آرآی به خصوص در بررسی ابتلا عروقی در سرطان کلیه بی نهایت مفید می باشد. ام آرآی در ارزیابی گسترش ترومبوز تومور به قسمت های فوقانی دقت بسیار خوبی دارد.
همچنین در مواردی که ورید اجوف تحتانی به طور کامل مسدود است این روش قادر است تومور را در داخل آن مشخص کند. به طور کلی ام آرآی روش بررسی ارجح در ارزیابی ورید اجوف است.
درمان سرطان کلیه
در ادامه مطلب سرطان کلیه چیست درمان تومورهای زیر ۴ سانتی متر پارشیال نفرکتومی و بالای ۴ سانتی متر رادیکال نفرکتومی است. لازم به ذکر است که اگر در تومورهای بالای cm4 امکان انجام پارشیل نفرکتومی باشد می توان از انجام رادیکال نفرکتومی اجتناب نمود.
البته در تومورهای زیر ۴ سانتی متر می توان از روش های کرایوتراپی رادیوفرکوئنسی و هایفو نیز استفاده کرد.
در مواردی که تومور ترومبوز داخل ورید کلیه یا اجوف تحتانی وجود دارد علاوه بر رادیکال نفرکتومی تومور ترومبکتومی نیز انجام می شود.
کانسرهای کلیه په شیمی درمانی و رادیوتراپی مقاوم هستند و در موارد متاستاتیک علاوه بر رادیکال نفرکتومی و متاستاتکتومی از ایمونوتراپی استفاده می شود که شامل: داروهای اینترفرون، اینترلوکین ۲، سونیتینیب، سورافنیب و سیرولیموس است.
عفونت کلیه
پیلونفریت حاد به صورت التهاب کلیه و لگنچه کلیوی تعریف می شود، تشخیص آن عمدتا به صورت بالینی می باشد.
تظاهرات و یافته ها
تب، لرز، تندرنس زاویه کوستوورتبرال، شایع ترین تظاهرات این بیماران هستند. دیزوری، تکرر ادراری، فوریت ادرار نیز اغلب دیده می شود. سپسیس نیز ممکن است رخ دهد. علائم مربوط به درگیری مجاری ادراری تحتانی نیز معمولا وجود دارد. شایع ترین یافته های آزمایشگاهی، شامل یافت WBC، RBC در ادرار، لکوسیتوز، افزایش سطح ESR و CRP می باشد. عامل دخیل در بیش از ۸۰ درصد موارد، E.coli می باشد، ریسک فاکتور های آن شامل زنان در سن باروری، فعالیت جنسی و سابقه خانوادگی UTI و همچنین ابتلا به دیابت و بی اختیاری ادرار است.
یافته های رادیولوژی
CT اسکن با ماده حاجب می تواند با دقت بسیار بالا، تشخیص پیلونفريت را تأیید نماید. بزرگی کلیه ها، پارانشیم تخریب شده و کمپرسیون سیستم جمع کننده، شایع ترین یافته ها می باشند علاوه بر این، عفونت از طریق انقباض آرتریول ها باعث ایجاد نقص پرشدگی می شود (شکل 13-2). با این حال انجام CT اسکن تنها در صورت وجود شک تشخیصی و یا عدم پاسخ بیمار به درمان اندیکاسیون دارد. از سونوگرافی نیز می توان به منظور رد وجود انسداد مجاری ادراری استفاده کرد.
درمان
در صورت وجود سپتی سمی، بیمار باید بستری شده و به وسيلة آمپی سیلین و آمینوگلیکوزید وریدی تحت درمان قرار گیرد. از کوآموکسی کلاو و یا نسل سوم سفالوسپورین ها نیز می توان استفاده کرد. تا وقتی که تب بیمار قطع شود، باید آنتی بیوتیک وریدی ادامه یابد، در آن زمان اگر همچنان باکتریوری وجود داشت، باید آنتی بیوتیک وریدی برای ۷ تا ۱۰ روز دیگر ادامه یافته و سپس به آنتی بیوتیک خوراکی تبدیل شده و برای 10-14 روز ادامه می یابد. درمان سرپایی معمولا به وسيلة TMP/SMX و به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز انجام می شود.
پیلونفریت آمفيزماتو
پیلونفریت آمفيزماتور یک عفونت نکروز دهنده است که مشخصه آن وجود گاز در داخل پارانشیم کلیوی یا بافت پری نفریک است. ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت هستند.
تظاهرات و یافته ها
اکثر بیماران با تب، درد پهلوها و استفراغ مراجعه می کنند که علائم آنها به درمان آنتی بیوتیک وریدی مقاوم است. پنوماچوری (گاز در ادرار) نیز معمولا وجود دارد. پاتوژنهای عامل E.coli، کلبسیلا پنومونیه و انتروباکتر کلوآکه هستند.
یافته های رادیولوژی
تشخیص قطعی این عارضه تنها پس از مطالعات رادیوگرافی ممکن است. KUB و CT اسکن می توانند وجود گاز در پارانشیم کلیه را نشان دهند.
درمان
اقدامات اصلی درمانی شامل کنترل شدید قند خون، رفع انسداد به همراه مایع درمانی و آنتی بیوتیک وریدی می باشد. ممکن است نیاز به تداوم درمان آنتی بیوتیکی برای ۳ تا ۴ هفته باشد. درناژ از طریق پوست نیز گاهی مؤثر می باشد، 11 تا 54 درصد مورتالیتی، این عارضه را همراهی می کند. عوامل پیش بینی کننده پیش آگهی بد بیماری عبارتند از: کراتینین سرمی بالا، شمارش پلاکت پایین و وجود مایع در کلیه یا پری رنال همراه با نمای حبابی یا لوکوله گازی یا وجود گاز در سیستم جمع کننده ادرار. گاهی اوقات نیاز به انجام نفرکتومی می شود.
پیلونفریت مزمن
پیلونفریت مزمن در نتیجه عفونتهای مکرر كلیوی که منجر به ایجاد اسکار، آتروفی کلیه ها و نارسایی کلیوی می گردد، بوجود می آید.
یافته ها و تظاهرات
بسیاری از بیماران هیچ علامتی ندارند ولی سابقة عفونتهای مکرر ادراری را خواهند داشت. در کودکان، ارتباط عفونت های ادراری عودکننده با اسکار کلیه به خوبی مشاهده می گردد. تشخیص این عارضه، معمولا به صورت اتفاقی و در طی مطالعات رادیولوژیکی که به منظور یافت علل عوارض نارسایی کلیه ها نظیر هیپرتانسيون، اختلال دید، سردرد، خستگی و پلی اوری انجام می شود، ممکن می گردد. افزایش کراتینین سرم نشانگر آسیب کلیوی است. کشت مثبت ادرار تنها در عفونت فعال دیده می شود.
یافته های رادیولوژی
پیلوگرام داخل وریدی و CT اسکن، یک کلیه کوچک و آتروفیک را در سمت دیگر نشان می دهند. اسکارهای خشن فوكال كلیوی و کلابینگ کالیس ها، مشخصه این عارضه هستند که در سونوگرافی نیز نمایان است. DMSA بهترین وسیله برای یافتن اسکارهای کلیه است که در آن نواحی فتوپنیک دیده می شود.
درمان
معمولا برای کلیه درگیر، کلر زیادی نمی توان انجام داد. ولی درمان UTT به همراه تصحیح علت زمینه ای نظیر رفع انسداد، می تواند در پیشگیری از آسیبهای بعدی، مؤثر باشد. گاهی اوقات لازم می شود به منظور درمان هیپرتانسیون یا سنگ های ادراری بزرگ، کلیه مبتلا برداشته شود.
آبسه کلیوی
آبسه کلیوی در نتیجه یک عفونت مزمن به وجود می آید که منجر به مایع شدن (liaquefaction) بافت کلیوی می گردد، متعاقبا این ناحیه دچار سکستراسیون شده و تشکیل آبسه می دهد. آبسه پری نفریک در نتیجه آبسه کلیوی و آبسه پارانفریک در نتیجه گسترش آبسه به خارج فاسیای ژروتا (Gerota) ایجاد می شوند.
عامل دخیل در اکثر موارد استافیلوکوک اورئوس است که نتیجه انتشار خونی استافیلوکوکها بویژه از زخمهای عفونی پوست است. عواملی نظیر دیابت، همودیالیز، مصرف وریدی داروها (بخصوص مخدر) ریسک فاکتور های ابتلا به آبسة کلیوی هستند. با پیشرفتهای حاصله در درمان بیماری و استفاده از آنتی بیوتیکهای مؤثر، آبسه های ناشی از گرم مثبت ها کمتر شده و E.coli و پروتئوس شایع تر شده اند.
تظاهرات و یافته ها
شایع ترین تظاهرات بالینی بیماران، تب، درد شکم یا پهلوها، لرز و دیزوری می باشد. علائم معمولا بیش از ۲ هفته تداوم می یابند. کشت ادرار تنها در 1/3 موارد و کشت خون در 1/2 موارد مثبت خواهد بود.
یافته های رادیولوژی
آبسه کلیوی را می توان با دقت فراوان به وسیله CT اسکن و سونوگرافی تشخیص داد. نمای آبسه در سونوگرافی به صورت یک توده بدون اکو و در CT اسکن به شکل بزرگ شدگی کلیه، همراه با مناطقی با دانسیته پایین است.
درمان
اولین اقدام در درمان آبسه کلیوی، آنتی بیوتیک درمانی مناسب است. بهترین رژیم آنتی بیوتیکی برای درمان، شامل آمپی سیلین پا وانکومایسین به همراه آمینوگلیکوزید یا یک سفالوسپورین نسل سوم است. در صورتی که بیمار طی ۴۸ ساعت به درمان پاسخ ندهد، توصیه به انجام در ناژ پوستی آبسه تحت راهنمایی CT یا سونوگرافی می شود. در مواردی که درناژ نیز موثر نباشد باید اقدام به دوناژ جراحی یا نفروکتومی نمود.
پیلونفریت گزانتو گرانولوماتوز (XGP)
XGP، یک فرم نادر از عفونت مزمن باکتریال کلیه است. کلیه درگیر، تقریبا همیشه هیدرونفروتیک و مسدود شده است. این اختلال معمولا یکطرفه است و از خصوصیات آن می توان به وجود هیستوسیت های Foamy lipid-Laden (سلولهای گزانتوما) اشاره کرد که ممکن است با کارسینوم سلول روشن كليه (Renal Clear Cell) اشتباه شود.
تظاهرات و یافته ها
علائم پیلونفریت، شایع ترین تظاهرات هستند. در ۳۵ درصد موارد، سابقه سنگ ادراری وجود دارد. در معاینه بالینی، لمس توده در ناحيه پهلو، یافته شایعی است. بیش از ۵۰ درصد بیماران دچار آنمی و اختلال عملکرد کبدی (LFT مختل) خواهند بود. به علت یکطرفه بودن XGP ازوتمی و نارسایی کلیه معمولا دیده نمی شود. E.coli و پروتئوس معمولا در کشت ادرار دیده می شود ولی 1/3 بیماران کشت منفی دارند که احتمالا بعلت دریافت آنتی بیوتیک می باشد.
یافته های رادیولوژی
CT اسکن، بهترین وسیله برای تأیید تشخیص XGP می باشد. وجود ضایعاتی با اکوی همانند آب که به طور متعدد در پارانشیم کلیه باشند، از مشخصات XGP است (شکل A,B 5 -13). گاهی نمایی به صورت یک کلسیفیکاسیون مرکزی توأم با یک لگنچه کنتراکته در اطراف آن دیده می شود. علاوه براین، یافتن سنگ به عنوان عامل زمینه نیز، شایع است. در سونوگرافی معمولا کلیه ای بزرگ همراه با مرکز اکوژن و پارانشیم بدون اكو مشاهده می شود.
درمان
در اکثر موارد، پس از اینکه با شک به تومور، کلیه بیمار خارج شده و تحت آزمایشات پاتولوژی قرار گرفت، تشخیص XGP مسجل می شود. ولی در صورت تشخیص XGP در یک بیمار، انجام اعمال جراحی نظیر نفروکتومی پارشیال، روش انتخابی خواهد بود. مواردی از درمان XGP با آنتی بیوتیک با یا بدون درناژ پرکوتانئوس گزارش شده ولی به نظر نمی رسد که در همه بیماران مؤثر باشد.
پیونفروز
عفونت باکتریال یک کلیه هیدرونفروتیک و مسدود شده که منجر به تخریب چرکی کلیه ها و نهایتا نارسایی آن می گردد، تحت عنوان پیونفروز شناخته شده است.
تظاهرات و یافته ها
بیماران مبتلا معمولا شدید بیمار و بد حال بوده و با تظاهراتی نظیر تب بالا، لرز و درد فلانک مراجعه می کنند. در صورتی که انسداد کامل ادراری وجود داشته باشد، باکتریوری و پیوری دیده نمی شود.
یافته های رادیولوژی
یافته های پیونفروز در سونوگرافی شامل وجود یک اکوی پایدار در قسمت تحتانی مجاری جمع کننده، وجود سطح مایع-دبری به همراه اکوی متحرکی که با تغییر وضعیت بیمار، جابه جا می شود، است. امکان دیدن سنگ حالب یا کلیوی نیز وجود دارد.
درمان
شامل آغاز سریع آنتی بیوتیک درمانی و درناژ مجاری جمع کننده درگیر است. پس از درمان عفونت، باید به منظور یافت علت انسداد ادراری نظیر سنگ ادراری یا انسداد محل اورتروپلویک، بررسیهای رادیولوژیک انجام داد.
سوالی دارید ؟
امیدواریم از این مطلب که در سایت دکتر حجت سلیمی متخصص اورولوژی منتشر شده است اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. اگر درخصوص مطلب “سرطان کلیه چیست” سوالی دارید، در قسمت دیدگاه ها برای بنویسید و سوال خود را بپرسید. دکتر حجت سلیمی در کمترین زمان ممکن شخصا به آن پاسخ می‌دهد.
