بدخیمی های کلیه چیست
بدخیمی های کلیه انواعی از سرطان‌ها هستند که از کلیه شروع می‌شوند. تومور‌های کلیه شیوع کمتری نسبت به کیست‌های خوشخیم آن دارند اما متاسفانه ماهیت اغلب این تومور‌های تو‌پر بدخیم است.
اکثر تومور‌های کلیه از نوع آدنوکارسینوم بوده که به آن سرطان سلول‌های کلیه گفته می‌شود. ضایعات متعدد دیگری نیز وجود دارند که سایر قسمت‌های کلیه مانند بافت پوششی، ساختمان‌های عروقی، بافت عصبی و … را درگیر می‌کنند.
آمار‌ها حاکی از افزایش بروز بدخیمی های کلیه در سال‌های اخیر است اما به لطف پیشرفت تکنولوژی و روش‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری نوین، سرطان‌های کلیه اغلب در مراحل اولیه کشف و درمان می‌شوند. در این مطلب به ارائه اطلاعاتی در مورد انواع تومور‌های کلیه و سیر درمان آن‌ها می‌پردازیم.
تومور‌های خوشخیم سلول‌های پوششی کلیه
منشا این تومور‌ها از بافت پوششی کلیه است. برخی از آن‌ها بدون علامت بوده به صورت اتفاقی در تصویربرداری‌ها کشف می‌شوند. برای تشخیص نوع این تومور‌ها از روش‌های تصویربرداری مختلف و همچنین نمونه‌برداری به روش‌های گوناگون استفاده می‌شود.
به دلیل خوشخیم بودن این ضایعات، جراحی و خارج کردن آن‌ها می‌تواند درمان قطعی را برای بیماران در پی داشته باشد. این تومور‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
آدنوم پاپیلاری (آدنوم کورتیکال کلیه)
آدنوم معمولا یک ضایعه خوشخیم و بدون تمایل به متاستاز بوده و به عنوان یک ضایعه پیش‌سرطانی مطرح شده است. این تومور شایع‌ترین نئوپلاسم پوششی کلیه است که بدون علامت بوده و به طور اتفاقی در تصویربرداری‌ها کشف می‌شود.
شیوع آدنوم پاپیلاری با مصرف سیگار، نارسایی پیشرفته کلیه، افزایش سن، بیماری‌های پیشرفته عروق کلیه و … افزایش می‌یابد. همچنین مردان با احتمال بیشتری به این تومور مبتلا می‌شوند.
انکوسیتوم کلیه
یکی دیگر از ضایعات خوشخیم کلیه انکوسیتوم است. انکوسیتوم حدود سه تا هفت درصد تومور‌های کلیه را تشکیل می‌دهد. این تومور نیز معمولا بدون علامت بوده و در تصویربرداری‌ها به صورت اتفاقی کشف می‌شود.
البته در مواردی که اندازه تومور بسیار بزرگ شود ممکن است با علائمی مانند توده در پهلو، درد و وجود خون در ادرار تظاهر پیدا کند. برای تشخیص نوع این تومور به نمونه برداری مستقیم از طریق سوزن احتیاج است اما به علت همزمانی وقوع بدخیمی های کلیه با انکوسیتوم در برخی موارد، انجام این نمونه برداری پرخطر است.
برای درمان این تومور اگر اندازه آن کوچک باشد؛ برداشتن بخش درگیر کلیه به همراه بافت‌های اطراف آن کافی است اما در تومور‌های بزرگ و چند کانونی ممکن است برای برداشتن تومور احتیاج به خارج کردن کامل کلیه باشد.
مولتی لوکولار کیستیک نفروما
این تومور شامل کیست‌های متعدد و خوشخیم است که توزیع سنی دوگانه دارد؛ به گونه‌ای که در سنین دو الی سه سالگی و همچنین دهه پنج و شش زندگی شایع است. این تومور در بچه‌ها بدون علامت است و یا گاهی با توده شکمی خود را نشان می‌دهد اما در بالغین خود را با علائمی نظیر درد، خون درد ادرار و عفونت ادراری نشان می‌دهد. این ضایعات در رده مشکوک به بدخیمی قرار می‌گیرند.
جهت درمان این ضایعات ممکن است جراح بخشی از کلیه یا همه آن را، بسته به میزان گسترش و اندازه این ضایعات، خارج کند.
آنژیومیولیپوم کلیه
آنژیومیولیپوم یکی دیگر از تومور‌های خوشخیم کلیه است که از سه جزء بافتی اصلی یعنی عروق خونی، عضلات صاف و بافت چربی تشکیل شده است. این تومور بسیار پر عروق بوده و تمایل زیادی به خونریزی دارد.
آنژیومیولیپوم ممکن است به صورت منفرد یا متعدد در یک یا هردو کلیه تظاهر پیدا کند. تعداد و شدت علائم تومور با اندازه آن رابطه مستقیم دارد. درد پهلو شایع ترین علامت اولیه این ضایعه است که در هفتاد درصد بیماران علامت دار دیده می‌شود.
با رشد اندازه آن، توده قابل لمس پهلو و خون در ادرار نیز دیده می‌شود. با توجه به پر عروق بودن این تومور، پاره شدن آن می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شده و حیات بیمار را به خطر بیاندازد.
اگر اندازه این تومور در تصویر برداری‌ها کوچک باشد و علائم آزار دهنده ایجاد نکند می‌توان درمان را به تعویق انداخت و تنها به سونوگرافی سالیانه برای پیگیری آن اکتفا کرد. در مواردی که اندازه تومور خیلی بزرگ باشد باید قبل از ایجاد خونریزی اقدام به جراحی نمود. در این ضایعه نیز با توجه به اندازه تومور ممکن است به جراحی خارج سازی بخشی از کلیه و یا کل آن نیاز باشد.
سرطان سلول کلیه (renal cell carcinoma)
یکی از کشنده ترین بدخیمی های کلیه مربوط به سرطان سلول کلیه است. امروزه استفاده رایج از سونوگرافی، سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی منجر به کشف موارد زیادی از ضایعات کوچک بدون علامت می‌شود. این تومور بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. سه عامل اصلی موثر در ایجاد این تومور به قرار زیر است:
- سیگار: مطالعات نشان می‌دهد که بین مصرف سیگار و میزان نسبی خطر بروز سرطان سلول کلیه ارتباط معنا داری وجود دارد.
- فشار خون: ابتلا به فشار خون خطر ایجاد این بدخیمی را تا سه برابر افزایش می‌دهد.
- چاقی
برخی دیگر از عوامل خطر احتمالی:
- وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین
- مصرف زیاد چربی
- افزایش مصرف قهوه و چای
- رادیوتراپی
- بیماری مزمن کلیوی
انواع سرطان سلول کلیه
بدخیمی های کلیه بر اساس شکل ظاهری ضایعات تقسیم بندی می‌شوند. این بدخیمیها می‌توانند یکی از کلیه‌ها و یا هر دوی آن‌ها را درگیر کنند. همچنین در برخی از موارد دست‌اندازی تومور‌ها به بافت اطراف دیده می‌شود.
شایع ترین تومور بدخیم کلیه نوع سلول روشن یا conventional است که در حدود هفتاد درصد تومور‌های کلیه را شامل می‌شود. سایر انواع این تومور‌ها به قرار زیر است:
- سرطان پاپیلری کلیه
- سرطان کروموفوب کلیه
- سرطان لوله‌های جمع کننده ادرار
- سرطان مدولری کلیه
- نوع سارکماتوئید
علائم بالینی بدخیمی های کلیه
تظاهرات بالینی سرطان کلیه بسیار متغیر است. تومور‌های کوچک معمولا بدون علامت بوده و به همین علت در مراحل اولیه کشف نمی‌شوند. همزمانی سه علامت اصلی درد، ادرار خونی و توده پهلو می‌تواند نشان دهنده تومور کلیه باشد اما این سه علامت به ندرت با یکدیگر دیده می‌شوند.
ادرار خونی به صورت یک علامت منفرد در بیش از شصت درصد بیماران دیده می‌شود. سایر علائم غیر اختصاصی بدخیمیها نیز ممکن است دیده شود:
- تب
- کوفتگی
- تعریق شبانه
- کاهش وزن ناگهانی
کم خونی شایع ترین اختلال خونی همراه با سرطان سلول کلیه است که با برداشتن تومور بهبود یافته و با پیشرف بیماری، شدت می‌یابد.
درمان بدخیمی های کلیه
تومور‌های بدخیم کلیه باید با جراحی خارج شوند. نوع جراحی به مواردی ازجمله اندازه تومور، میزان گسترش آن به بافت‌های اطراف، تعداد غدد لنفاوی درگیر و متاستاز‌های آن بستگی دارد.
معمولا در مواردی که تومور کوچک باشد بخشی از کلیه خارج می‌شود درصورتی که در تومور‌های بزرگ ممکن است احتیاج به خارج‌سازی تمام آن باشد. در کنار درمان جراحی ممکن است به درمان دارویی نیز احتیاج باشد که با توجه به شرایط هر بیمار برای او تجویز می‌شود.
بسیاری از علائم مربوط به بدخیمی های کلیه مختص این بیماری نیستند و در سایر مشکلات اورولوژی نیز یافت می‌شوند. اگر هرگونه علامت ادراری جدیدی در خود کشف کردید با حفظ آرامش در اسرع وقت به اورولوژیست خود مراجعه کنید. پزشک شما با انجام بررسی‌های لازم و در نظر گرفتن بهترین درمان نگرانی شما را رفع خواهد کرد.
سوالی دارید ؟
امیدواریم از این مطلب که در سایت دکتر حجت سلیمی متخصص اورولوژی منتشر شده است اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. اگر درخصوص مطلب “بدخیمی های کلیه” سوالی دارید، در قسمت دیدگاه ها برای بنویسید و سوال خود را بپرسید. دکتر حجت سلیمی در کمترین زمان ممکن شخصا به آن پاسخ می‌دهد.
