تنگ شدن مجرای ادرار به عارضه‌ای گفته می‌شود که در آن اورترا یا مجرایی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می‌کند تنگ یا مسدود می‌گردد. این بیماری که در مردان رواج بیشتری دارد تا زنان به دلیل التهاب و تشکیل بافت اسکار در مجرای ادرار رخ میدهد. برای تشخیص تنگی مجرای ادرار آزمایشات متعددیی وجود دارد که در ادامه این مقاله با جزئیات به شرح کامل آنها پرداخته‌ایم.
روش تشخیص تنگی مجرای ادرار
برای تشخیص تنگی مجرای ادرار روش‌های مختلفی وجود دارد، از جمله:
سیستوسکوپی
سیستوسکوپی روشی است که به پزشک اجازه میدهد درون مجرای ادرار و مثانه را ببیند و از این طریق تنگ بودن مجرا را تشخیص دهد. در طول این پروسه دستگاهی نازک و منعطف به نام سیستوسکوپ از طریق سوراخ مجرا وارد مجرای ادرار و مثانه می‌شود. این وسیله مجهز به دوربین کوچکی است که به پزشک اجازه میدهد درون مجرا و مثانه را بر روی یک مانیتور مشاهده کند. در صورت تنگ بودن مجرا پزشک می‌تواند به صورت دیداری، سایز، شدت و محل دقیق آن را تشخیص دهد. همچنین ممکن است در برخی موارد پزشک برای آزمایشهای بیشتر از درون مجرا یا مثانه نمونهبرداری کند.
اورتروسکوپی
در طول اورتروسکوپی با استفاده از یک لوله نازک و منعطف که به یک دوربین مجهز است درون مجرای ادرار را بررسی می‌نمایند. برای انجام این آزمایش، پزشک اورتروسکوپ را درون مجرا قرار داده و از طریق تصاویری که دوربین آن ثبت می‌کند درون مجرا را به خوبی بررسی می‌نماید.
اورتروگرام رتروگراد
از اورتروگرام رتروگراد یا عکس رنگی مجاری ادرار برای تشخیص میزان تنگی مجرای ادرار، پوزیشن، طول و در نهایت وخامت آنها استفاده می‌کنند. این پروسه به صورت سرپایی و از طریق عکس‌برداری اشعه ایکس انجام می‌شود. در طول این پروسه ماده حاجب از ابتدای آلت تناسلی وارد مجاری ادراری می‌شود. برای این کار از هیچ سرنگ یا کاتتری استفاده نخواهد شد. ماده حاجب به پزشک اجازه میدهد تا تمامی مجرا و قسمت‌های تنگ شده را ببیند. این روش را میتوان به همراه اورتروگرام آنتگراد انجام داد. ماده حاجبی که از پایین وارد می‌شود مجرای ادرار را تا ناحیه آسیب‌دیده پر می‌کند و ماده حاجبی که از بالا وارد می‌شود، مثانه و مجرای ادرار را تا انتهای ناحیهّّ تنگ شده پر می‌نماید. این دو روش به پزشک اجازه می‌دهند تا محل تنگی را به طور کامل تشخیص داده و برای جراحی آماده شود. در صورتی که به مجرای ادرار ضربه وارد شده باشد بعد از درمان اورژانسی اولیه از مجرا عکس اشعه ایکس خواهند گرفت. در طول این روش میتوان ماده حاجب را از طریق کاتتری که برای درمان اولیه درون مجرای ادرار قرار داده‌اند تزریق نمود.
اورتروگرام آنتگراد
این پروسه شبیه به اورتروگرام رتروگراد میباشد با این تفاوت که ماده حاجب به درون مثانه تزریق می‌شود. به کمک عکس اشعه ایکس میتوان مسدود بودن ابتدای مجرای ادراری را تشخیص داد. انجام این دو روش به صورت هم‌زمان به پزشک اجازه میدهد تا تصویر کاملی از مجرای ادرار به دست آورد.
اوروفلومتری
در طول اوروفلومتری به کمک یک دستگاه جمع‌آوری قیفی شکل، شدت تخلیه و جریان ادرار را اندازه می‌گیرند. شدت‌جریان به پزشک کمک می‌کند تا مسدود شدن مجرای ادرار به دلیل تنگی را تشخیص دهد.
باقی‌مانده ادرار پس از تخلیه
تنگ‌شدن مجرای ادرار در برخی موارد از دفع ادرار جلوگیری‌کرده و همین موضوع باعث بروز عفونت می‌شود. در آزمایش باقی‌مانده ادرار بعد از تخلیه، بلافاصله بعد از دفع ادرار یک سونوگرافی از مثانه گرفته می‌شود. در طول سونوگرافی و با استفاده از تصاویر به دست آمده از مثانه پزشک می‌تواند میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه را اندازه بگیرد.
در صورتی که پس از انجام آزمایش‌ها مشخص شد شما به تنگی مجرای ادرار مبتلا هستید، در اولین فرصت برای دریافت وقت ویزیت با پزشک متخصص تنگی مجرای ادرار و درمان این عارضه اقدام کنید.
برای درمان تنگی مجرای ادرار روش‌های مختلفی وجود دارد. روش انتخابی درمان به عواملی چون شدت تنگی، علت بروز و وخامت آن و همچنین سلامت عمومی بیمار بستگی خواهد داشت.
روش‌های رایج درمان تنگی مجرای ادرار عبارت‌اند از:
- اتساع
- اورتروتومی
- اورتروپلاستی
- درمان اورژانسی
دکتر حجت سلیمی متخصص کلیه و مجرای ادراری و فلوشیپ اورولوژی ترمیمی هستند و سال‌ها سابقه و تجربهٔ موفق در زمینهٔ درمان تنگی مجرای ادراری دارند. برای دریافت وقت ویزیت با ما تماس حاصل فرمایید.
تهران-خيابان مطهرى-خيابان فجر-رو به روى بيمارستان جم-كوچه شهيد نظرى-ساختمان زهره-طبقه ٥-واحد ١٦
مراقبت‌های بعد از فرایندهای تشخیص تنگی مجرای ادرار
برخی از روش‌های تشخیص تنگی مجرای ادرار مانند سیستوسکوپی و اورتروگرام باعث بروز درد و حساسیت در مجاری ادرار می‌شوند. به همین دلیل رعایت‌کردن روش‌های مراقبتی بعد از این آزمایش‌ها ضروری میباشد. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- خوردن مایعات زیاد برای خارج‌کردن هرگونه ماده حاجب یا ماده استفاده شده در طول آزمایش
- داشتن استراحت کافی و پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین برای 24 تا 48 ساعت بعد از انجام آزمایش
- مصرف داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها طبق تجویز پزشک
- قراردادن کمپرس سرد بر روی محل آسیب‌دیده به مدت 10 تا 15 دقیقه و برای چند بار در روز، این کار به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
- پرهیز از انجام فعالیت جنسی تا چند روز بعد از آزمایش
- تمیز و خشک نگه‌داشتن ناحیه. پرهیز از حمام‌کردن، استفاده از وان آب گرم و استخر تا چند روز بعد از آزمایش
- در صورت بروز علائمی مانند تب، درد مداوم، خون‌ریزی و علائم عفونت مانند قرمز شدن پوست، تورم و خارج‌شدن ترشحات بدبو با پزشک خود تماس بگیرد.
عوارض آزمایشهای تشخیص تنگی مجرای ادرار
با این که این آزمایش‌ها بی‌خطر محسوب می‌شوند؛ اما برخی از آنها ممکن است عوارضی داشته باشند که در ادامه به آنها اشاره شده است:
- عفونت: احتمال بروز عفونت در هرگونه آزمایش تشخیصی تهاجمی وجود دارد. در این روش‌ها نیز احتمال التهاب و بروز عفونت در پیشاب‌راه یا مجاری ادراری وجود دارد.
- خون‌ریزی: برخی از آزمایش‌ها ممکن است باعث خون‌ریزی‌های جزئی شوند، به خصوص اگر در آزمایش از بیمار نمونه بگیرند.
- سوراخ‌شدن: احتمال سوراخ‌شدن مجرای ادرار یا مثانه در هنگام انجام این آزمایش‌ها وجود دارد، به‌خصوص اگر آزمایش توسط یک فرد بدون تخصص انجام شود.
- احتباس ادرار: برخی از آزمایش‌ها به صورت موقت باعث احتباس ادرار می‌شوند که میتوان آن به کمک دارو یا سوند برطرف نمود.
- واکنش آلرژیک: در برخی موارد ماده حاجب استفاده شده در آزمایش ممکن است باعث واکنش آلرژیک در بیمار شود.
حتماً قبل از انجام آزمایش‌ها در خصوص این موارد با پزشک خود و یا فردی که آزمایش را انجام میدهد صحبت کنید تا به طور کامل با مزایا و معایب آنها آشنا شوید.
سؤالات متداول
آیا تستهای تشخیص تنگی مجاری ادرار قابلاتکا هستند؟
تستهای تشخیص تنگی مجاری ادرار به طور کلی قابلاعتماد هستند؛ اما میزان دقت آنها به عوامل مختلفی چون نوع تست، مهارت پزشکی که آن را انجام میدهد و خود بیمار بستگی دارد.
آیا ممکن است نتوان تنگی مجاری ادرار را از طریق آزمایش تشخیص داد؟
در برخی موارد ممکن است نتوان تنگی مجرای ادرار را از طریق برخی آزمایش‌ها مانند آزمایش ادرار معمولی یا عکس اشعه ایکس استاندارد تشخیص داد. اما به کمک آزمایشهای پیچیده‌تر مانند سیستوسکوپی، اورتروسکوپی و اورتروگرام رتروگراد میتوان این بیماری را به طور کامل تشخیص داد، چرا که در این آزمایش‌ها پزشک می‌تواند درون مجرای ادرار و مثانه را به خوبی ببیند.
آیا نمونهبرداری برای تشخیص تنگی مجرای ادرار ضروری میباشد؟
نه به طور معمول نمونهبرداری برای تشخیص تنگی مجرای ادرار ضروری نیست.
آیا میتوان تنگی مجرای ادرار را از طریق معاینه تشخیص داد؟
در طول معاینه میتوان تا حدودی تنگی مجرای ادرار را تشخیص داد؛ اما برای تشخیص کامل و دقیقتر به آزمایشهای پیشرفتهتری نیاز است.
بهترین روش تشخیص تنگی مجرای ادرار چیست؟
سیستوسکوپی، این روش به پزشک اجازه میدهد تا درون مجرای ادرار و مثانه را مشاهده کرده و هرگونه گرفتگی را تشخیص دهد.
هنوز نظری ثبت نشده،نظر خود را ثبت کنید!