در بیماری تنگی مجرای ادراری، مجرای ادرار تنگ یا مسدود میگردد. مجرای ادرار، مجرایی است که ادرار را به بیرون بدن منتقل میکند. این تنگی یا انسداد مجرا میتواند در هر قسمتی از مجرای ادرار، از مثانه تا ابتدای آلت تناسلی، ایجاد شود.
تنگی مجرای ادراری اغلب به علت تشکیل بافت اسکار و در اثر تروما، صدمه، عفونت یا جراحی پیشین، در داخل مجرا ایجاد میگردد. جریان ادرار از مسیر مجرای ادراری معمولا به راحتی و آزادانه انجام میشود، اما زمانی که بافت زخم / اسکار ایجاد گردد، علائمی از جمله انسداد ممکن است ایجاد شود که باعث کاهش جریان ادرار، مشکل یا ناتوانی در ادرار کردن گردد. علائم و عوارض احتمالی ناشی از تنگی مجرای ادرار به صورت زیر هستند:
مشکل در شروع جریان ادرار
از رایجترین علائم تنگی ادرار مشکل در شروع ادرار کردن است، زیرا زمانی که مجرا باریک میشود، جاری شدن ادرار سخت شده و ممکن است ضعیف یا آهسته گردد.
ادرار درد آور (dysuria)
درد داشتن در هنگام ادرار یکی از علائم رایج تنگی مجرای ادرار است. این حالت به علت تنگی یا انسداد مجرای ادراری روی میدهد و ممکن است باعث درد و ناراحتی در هنگام ادرار کردن شود. درد داشتن در هنگام ادرار ممکن است همراه با سوزش، گزگز یا درد تیز در مجرای ادراری یا مثانه باشد. در برخی موارد، ممکن است در پایین شکم یا کمر درد حس شود و گاهی درد لگن نیز ظاهر شود.
کاهش جریان و ترشح ادرار
کاهش جریان ادرار یکی از رایجترین علائم تنگی مجرای ادراری است. این امر میتواند باعث مشکل در تخلیه ادرار به بیرون از بدن شود. ممکن است جریان ادرار کندتر یا ضعیفتر گردد و در زمان ادرار کردن، بیمار ترشح یا تاخیر در شروع ادرار را داشته باشد.
اسپری شدن یا جریان دوتایی ادرار
اسپری شدن یا جریان دوتایی ادرار یکی از علائم تنگی مجرای ادراری است. این حالت زمانی روی میدهد که جریان ادرار به دو یا چند مسیر هدایت شده و باعث جریان نامنظم و غیرقابل پیشبینی ادرار گردد.
بی اختیاری ادراری (عدم کنترل بر روی مثانه)
یکی دیگر از علائم مرسوم تنگی مجرای ادراری، بی اختیاری ادراری است که در این حالت بیمار بدون اختیار خود ادرار میکند. دلیل این امر در زمان تنگی مجرای ادراری این است که مثانه ممکن است نتواند به طور کامل تخلیه شود و در نتیجه باعث نشت ادرار گردد. بر اساس مقدار انسداد مجرا و مقدار اثر آن روی مثانه، شدت بیاختیاری ادراری میتواند متغیر باشد. برخی ممکن است گاهی اوقات ترشح ادرار مشاهده شود، اما در برخی دیگر ممکن است ترشح زیاد یا مداوم داشته باشند.
کاهش شدت انزال
یکی دیگر از علائم تنگی مجرای ادرار، کم شدن شدت انزال است. این حالت میتواند بر روی توانایی مجاری انزالی در دفع مایع منی تاثیر بگذارد. آقایان مبتلا به تنگی مجرای ادراری احتمالا کاهش شدت انزال، حجم مایع منی یا مشکل در انزال را نیز داشته باشند.
ترشح از مجرای ادراری
ترشح از مجاری ادراری یکی از علائم تنگی مجرای ادراری است. این ترشح ممکن است رقیق، تیره، سفید یا زرد رنگ باشد و بوی بدی نیز داشته باشد. این ترشحات به علت التهاب و عفونت مجاری ادراری ایجاد شده و باعث تنگی و انسداد مجرا میگردد.
عدم خروج ادرار
تنگی مجرای ادراری میتواند باعث عدم خروج ادرار گردد که در این صورت مثانه به طور کامل یا اصلا تخلیه نمیگردد. در صورت باریک شدن مجرای ادراری، جریان یافتن ادرار در مجرای ادراری و خارج شدن آن از بدن بسیار دشوار میگردد.
وجود خون در ادرار (ادرار خونی یا تیره) که به نام hematuria شناخته میشود
Hematuria (وجود خون در ادرار) یکی از علائم احتمالی تنگی مجرای ادراری است. زمانی که تنگی مجرای ادرای شدید باشد، جریان ادرار ممکن است شدید شده و باعث آسیب به مجاری و در نهایت خونریزی آن شود. بهعلاوه، در صورتی که تنگی منجر به انسداد مجرا شود، احتمالا مثانه برای تخلیه ادرار از طریق مجرای تنگ شده بیشتر تحت فشار قرار گیرد که منجر به پاره شدن رگهای خونی مثانه و hematuria گردد.
خون در مایع منی
وجود خون در مایع منی به علت تنگی مجرای ادراری یکی از نادرترین علائم تنگی مجرا است و به عنوان hematospermia (وجود خون در مایع منی) شناخته میشود. این حالت زمانی روی میدهد که انسداد یا تنگی مجرای ادراری باعث پارگی رگهای خونی در غده پروستات در هنگام انزال گردد.
ادرار مکرر
تنگی مجرای ادراری به چند روش میتواند باعث تکرر ادرار شود. اولا، تنگی مجرای ادرای میتواند باعث سخت شدن جریان یافتن ادرار به خارج از بدن شود. این امر میتواند باعث پر شدن بیش از حد مثانه و در نهایت تکرر ادرار شود. این حالت به خاطر این است که مثانه سعی میکند خود را مکررا تخلیه کند تا انسداد جبران گردد.
دوما، تنگی مجرای ادراری میتواند باعث التهاب و درد در مثانه و مجرای ادراری گردد که منجر به ضروری شدن ادرار کردن و افزایش تکرر ادرار شود. این امر به خاطر حساسیت بیشتر مثانه و مجرای ادرای است و حتی مقدار کمی از ادرار در مثانه میتواند باعث نیاز فوری به ادرار کردن شود.
عفونتهای مکرر مجاری ادراری
عفونت مکرر مجرای ادراری (UTIs) نیز میتواند از علائم تنگی مجرای ادراری باشد. زمانی که مجرای ادراری تنگ یا مسدود میشود، جریان ادرار کم میگردد. این کاهش باعث تجمع ادرار در مثانه شده و باعث ایجاد محیط مناسبی برای رشد باکتریها میشود که احتمال ابتلا به عفونتهای مجاری ادراری را افزایش میدهد.
در صورت مشاهدهی هر یک از علائم فوق، یا در صورتی که اخیرا دچار ضربه و آسیب در ناحیهی تناسلی یا عفونتهای مکرر ادراری شدهاید در اولین فرصت برای ویزیت توسط متخصص تنگی مجرای ادراری با ما تماس حاصل فرمایید. دکتر حجت سلیمی متخصص کلیه و مجاری ادراری و فلوشیپ اورولوژی ترمیمی میباشند و سالها تجربهی موفق در زمینه درمان تنگی مجرای ادراری دارند.
سوالات پرتکرار
مهمترین علامت تنگی مجرای ادرای چیست؟
احتمالا تخلیه ناقص ادرار از مثانه مهمترین علامت این بیماری است.
تنگی مجرای ادراری چگونه است؟
مبتلایان به تنگی مجرای ادراری ممکن است درد یا گاهی احساس پر بودن در پهلو یا شکم داشته باشند.
علائم تنگی مجرای ادراری تا چه مدت ماندگار است؟
به طور متوسط احتمالا علائم تا ۱۲ ماه باقی بمانند اما در برخی موارد ممکن است کمتر از این مدت باشد.
بهترین آزمایش بعد از تشخیص علائم تنگی مجرای ادراری چیست؟
یورتروگرام رتروگراد: این آزمایش مهمترین آزمایش برای تشخیص تنگی مجرای ادراری است.
چه میزان از جریان ادرار نشان دهنده علائم تنگی مجرای ادراری است؟
اگر مقدار بیشینه جریان ادرار کمتر از ۱۰ میلیلیتر در ثانیه باشد، نشان دهنده تنگی (انسداد) شدید است. برای بررسی عفونت دستگاه ادراری از آزمایش ادرار استفاده میشود.
چگونه میتوان تفاوت بین هایپرپلازی خوشخیم پروستات و علائم تنگی مجرای ادراری را تشخیص داد؟
زمانی که تنگی مجرای ادراری را با هایپرپلازی خوشخیم پروستات مقایسه میکنیم، باید مورد زیر را در نظر بگیریم: کمتر شدن فشار شروع و پایان ادرار به علت اینکه انسداد مجرا در ابتدای ادرار کردن وجود دارد و مجرای ادراری در حین ادرار کردن بزرگتر نمیگردد. بنابراین فشار بیشتری برای افزایش جریان ادرار وارد میشود.
