درمان سرطان پروستات
رادیکال پروستاتکتومی
کاندید ایده آل جهت رادیکال رتروپونیک پروستاتکتومی مردانی هستند با سلامت عمومی خوب و بیماری محدود به غده و امید به زندگی ۱۰سال یا بیشتر. رادیکال پروستاتکتومی را باید در مردانی انجام داد که بیشترین احتمال علاج قطعی (cure) را داشته و به اندازه کافی امید به زندگی داشته باشند.
چون سیر طبیعی کانسر پروستات اغلب طولانی است، سن و بیماری های همراه از فاکتورهای بسیار مهم در تعیین فایده رادیکال پروستاتکتومی است. بررسی همه جانبه هر بیمار از نظر امید به زندگی از اهمیت فراوان در مشخص کردن نوع درمان در کانسر لوکالیزه برخوردار است. اکثر صاحب نظران عمل رادیکال را فقط در مردان جوان تر از ۷۵ سال یا آنها که امید به زندگی بیشتر از ۱۰ سال دارند، توصیه می کنند.
رادیوتراپی برای درمان سرطان پروستات
از دیگر روش های درمان سرطان پروستات رادیوتراپی خارجی است. رادیوتراپی خارجی یکی از انتخاب های درمانی اصلی برای کانسر پروستات لوکالیزه است. کنتراندیکاسیون های نسبی رادیوتراپی شامل سابقه رزکشن پروستات از طریق اورترا (TURP) بیماری التهابی فعال رکتوم، انسداد خروجی مثانه که در ریسک رتانسیون است و کولیت اولسراتیو غیر فعال است.
براکی تراپی
براکی تراپی عبارت است از: گذاشتن و کاشتن مواد رادیواکتیو داخل یا نزدیک تومور برای درمان سرطان پروستات براکی ترایی پروستات به عنوان یکی از درمان های کانسر پروستات لوکالیزه می باشد. بیماران با علائم انسداد خروجی مثانه یا سابقه قبلی TURP، کاندید مناسبی برای براکی ترایی نیستند، برای این بیماران، جایگذاری ممکن است خیلی سخت تر باشد و خطر عوارض هم بیشتر باشد.
براکی تراپی + رادیوترایی خارجی
ارجحیت آن به براکی تراپی تنها تابت شده است. در این روش میزان اشعه به مجرا کمتر و به رکوم بالاتر از روش براکی تراپی تنها است.
رادیوتراپی + درمان هورمونی
تأثیر مفید درمان رادیوتراپی همراه با درمان هورمونی نئواجووانت و یا اجووانت در درمان سرطان های غیر متاستاتیک که به طور موضعی پیشرفته هستند کاملا روشن و واضح است. درمان هورمونی نئواجووانت باعث کوچک شدن سرطان پروستات شده و رادیوتراپی را بهتر و موثرتر می کند. از طرفی ادامه درمان هورمونی پس از رادیوتراپی احتمالا متاستازهای میکروسکوپی و رشد خارج پروستات را مهار یا ریشه کن می کند اگرچه، اضافه کردن درمان هورمونی خطر نقص عملکرد نعوظ (erectile dysfunction) را بالا می برد.
استفاده از رادیوتراپی برای متاستاز
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات متاستازهای سرطان پروستات اغلب اوستئوبلاستیک بوده و به ندرت همراه با شکستگی استخوان است. تشخیص متاستاز استخوانی از طریق معاینه بالینی، رادیوگرافی ساده و اسکن استخوان است. گاهی از سی تی اسکن و ام آرای هم برای تأیید تشخیص استفاده می شود. مهم ترین علامت متاستاز استخوانی، درد در محل متاستاز است.
درمان متاستاز استخوانی در حال حاضر در مرحله اول، درمان هورمونی و در مرحله دوم رادیوتراپی است. در صورت ایجاد شکستگی در استخوان های محوری بدن جراحی لازم است و باید استخوان با جراحی ثابت و پس از عمل رادیوتراپی شود.
فشار بر طناب نخاعی
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات اورژانس پزشکی است. اگر به مرحله پاراپلژی برسد برگشت آن غیر معمول است. قبل از فشار به نخاع از چند ماه قبل بیمار اغلب درد در موضع دارد. روش ارجع برای تشخیص فشار به طناب نخاعی، ام آرآی است. در شرایط خاصی قبل از رادیوتراپی، جراحی لازم است که شامل شکستگی که به نخاع فشار می آورد، شکستگی ناپایدار، سابقه قبلی رادیوتراپی محل و عدم تشخیص بافتی است.
به عنوان اولین اقدام درمانی در فردی که فشار بر نخاع دارد باید استروئید با دوز بالا شروع و ادامه یابد. دگزامتازون ۴-۱۰۰ mg دور اولیه و سپس ۲۵ mg هر ۶ ساعت تجویز می شود. در باقی موارد درمان با رادیوتراپی انجام می شود.
از مواد رادیونوکلئید سیستمیک به عنوان درمان برای متاستاز هم استفاده می شود که از جمله آن استرونسیوم ۸۹ است.
حتما بخوانید : سرطان پروستات و همه موارد مربوط به آن
درمان هورمونی سرطان پروستات
سرطان پروستات وابسته به آندروژن است و قطع آن منجر به توقف رشد تومور می شود. این وابستگی در ابتدای مسیر تومور وجود دارد ولی با قطع آندروژن به تدریج تومور نسبت به آندروژن غیر وابسته می شود و مجددا به رشد خود ادامه می دهد. بنابراین درمان هورمونی درمان پالیاتیو بوده و علائم فرد را اغلب رفع می کند. زمان پیشرفت بیماری را به تعویق می اندازد و احتمالا بقای بیمار را هم طولانی تر می کند. درمان هورمونی انتخاب اول در بیماران دارای متاستاز وسیع استخوانی بدون ضایعه لیتیک است.
با پیدایش PSA، تومورها در مراحل پایین تر کشف می شوند. از طرفی فاصله عود PSA پس از رادیکال پروستاتکتومی و پیدایش متاستاز بالینی حدود ۸ سال طول می کشد. پس از متاستاز هم بیمار به طور متوسط ۵ سال زنده است. لذا طول درمان هورمونی اگر بلافاصله پس از افزایش PSA شروع شود بالای ۱۳ سال خواهد بود.
درمان هورمونی در سرطان های پیشرفته موضعی (Locally advanced)
درمان هورمونی در کنار درمان رادیوتراپی در تومورهای T3 و تومورهای پیشرفته موضعی، میزان بقاء را طولانی و پیش آگهی را بهتر می کند. درمان هورمونی، پیشرفت تومور غیرمتاستاتیک را به تأخیر انداخته و اثر مثبت در بقایی بیمار دارد.
انواع روشهای درمان اندوکرین
- ارکیکتومی (عقیم سازی جراحی)
- آگوسیت های GnRH (عقیم سازی طبی)
- آنتاگونیست های GnRH
- آنتی آندروژن ها
- استروژن ها
- کتوکونازول
- روش جراحی هورمون درمانی
اخته کردن: استاندارد طلایی درمان هورمونی، اخته کردن به روش جراحی است. از مزایای آن ارزان بودن، انجام توسط بی حسی موضعی و به شکل سرپایی است. از طرفی به سرعت اثر می کند و پس از ارکیدکتومی سطح تستوسترون در طی ۲۴ ساعت به حد اختگی می رسد.
روش های غیر جراحی هورمون درمانی
Luteinizing Hormone-Releasing Hormone (LHRH)
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات آگوسیت های GnRH به رسپتورهای GnRH روی سلول های تولید کننده گنادوتروپین هیپوفیز باند می شوند و در ابتدا باعث آزادسازی FSH و LH و در نتیجه افزایش تستوسترون می شوند اما تمایل این آگونسیت ها به این رسپتورها خیلی زیاد است و بعد از حدود یک هفته تعداد رسپتورهای GnRH روی سلول ها کم می شود و در نتیجه تولید FSH و LH هم کم می شود و همین باعث کاهش تستوسترون سرم طی ۳-۴ هفته بعد از شروع درمان تا حد عقیم سازی می شود و ادامه درمان، تستوسترون سرم را در سطح عقیمی نگه می دارد. درمان اولیه با آنالوگ GnRH تنها، در بیماران با متاستاز های استخوان دردناک ممنوع است.
در بیماران با متاستاز آشکار که در معرض خطر پیشرفت علائم ناشی از افزایش ناگهانی تستوسترون با آگونسیت های GnRH تنها هستند درمان با آنتی آندروژن باید قبل یا هم زمان با آگوسیت های GnRH تجویز شود و برای ۲۱-۲۸ روز ادامه باید.
آنتی آندروژن ها
آنتی آندروژن ها دو نوع هستند، نوع استروئیدی که باعث بلوک گیرنده آندروژن و هم زمان مهار ترشح LH و کاهش تستوسترون خون می شود و آنتی آندروژن غیراستروئیدی که فقط گیرنده را بلوک می کند ولی روی ترشح LH اثر ندارد. به خاطر بلوک گیرنده آندروژن، سطح LH افزایش یافته و باعث افزایش سطح سرمی تستوسترون می شود.
افزایش تستوسترون در حد ۵/۱ برابر نرمال متوقف می شود. در محیط تستوسترون به استرادیول تبدیل می گردد و منجر به ژنیکوماستی می شود.
آنتی آندروژن استروئیدی
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات سیپروترون استات (CPA) آنتی آندروژن استروئیدی است. دوز مصرف آن ۲۰۰-۳۰۰ mg در روز است. مصرف آن خوراکی بوده و حدود ۱۰% افراد دچار عوارض قلبی عروقی شدید می شوند.
عوارض آن شامل کاهش توانایی جنسی و لیبیدو است. به ندرت عارضه کبدی می دهد. ژنیکوماستی و گرگرفتگی خیلی نادر بوده و در واقع درمان گرگرفتگی در LHRH اگونیست ها تجویز سیپروترون استات است. کلا در آنتی آندروژن به خاطر این که سطح تستوسترون به حد اختگی نمی رسد میزان پوکی استخوان، کم خونی و ضعف عضلانی کمتر از روش های اخته کردن و LHRH است.
آنتی آندروژنی غیراستروئیدی
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات عوارض آن شامل ژنیکوماستی است که در ۴۵% موارد دیده می شود. ضعف و گرگرفتگی کمتری دارند. در مقایسه با اخته کردن، این داروها تأثیر کمتری دارند ولی در عوض عوارض آنها کمتر است و کیفیت زندگی بهتری دارند. این داروها شامل فلوتامید و نیلوتامید و بیکالوتامید هستند.
شیمی درمانی
پس از مدتی کانسر پروستات به هورمون درمانی مقاوم شده و باید شیمی درمانی انجام شود.
درمان های palliative
در ادامه مطلب درمان سرطان پروستات متاستازهای سرطان پروستات اوستئوبلاستیک هستند. به خاطر همین مسئله هایپرکلسمی در این افراد ناشایع است. نواحی دردناک در معاینه باید با رادیوگرافی بررسی شوند و در صورت وجود ضایعات لیتیک باید موضع را اشعه داد. برای درمان دردهای ژنرالیزه، از داروهای مخدر استفاده می شود استروئیدها، NSAID و بیس فسفونات، همچنین مواد رادیواکتیو سیستمیک مانند فسفر رادیواکتیو یا استرونسیوم ۸۹ هم مفید هستند.
نکات کلیدی
American Urological Association (AUA) همچنان غربالگری سرطان(کنسر) پروستات (اندازه گیری PSA و DRE) را در مردان بدون علامت ۴۰ سال و بالاتر را که انتظار طول عمر بیش از ۱۰ سال دارند، پیشنهاد می کند.
شایع ترین محل بروز کنسر پروستات در قسمت پریفرال پروستات است.
پذیرفته شده ترین روش grading کنسر پروستات، سیستم گلیسون است که براساس الگوی غددی تومور در بزرگنمایی نسبتا پایین تعیین می شود و یافته های سیتولوژی در این سیستم جایگاه ندارد.
در تمام افرادی که PSA بالا یا معاینه رکتال غیرعادی دارند، بیوپسی پروستات با گاید سونوگرافی از راه رکتوم لازم است.
در حال حاضر مقدار طبیعی PSA کمتر از ۴ ng/ml برای افراد بالای ۶۰-۶۵ به سال در نظر گرفته می شود و برای افراد جوان تر از ۶۵-۶۰ سال این میزان کمتر از ۵/۲ است.
روش بیوپسی Extended دقت بالاتر دارد ولی گران تر و وقت گیرتر است و امروزه روش استاندارد بیوپسی محسوب می شود.
کاندید ایده آل جهت رادیکال رتروپوبیک پروستاتکتومی مردانی هستند با سلامت عمومی خوب و بیماری محدود به غده و امید به زندگی ۱۰سال یا بیشتر است. اگر صاحب نظران عمل رادیکال را فقط در مردان جوان تر از ۷۰ سال با آنها که امید به زندگی بیشتر از ۱۰ سال دارند، توصیه می کنند.
درمان های سرطان پروستات لوکالیزه: رادیکال پروستاتکتومی، رادیوتراپی، براکی تراپی، کرایوتراپی.
درمان های سرطان پروستات متاستاتیک: درمان های هورمونی و سپس در صورت عدم پاسخ شیمی درمانی
سوالی دارید ؟
امیدواریم از این مطلب که در سایت دکتر حجت سلیمی متخصص اورولوژی منتشر شده است اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. اگر درخصوص مطلب درمان سرطان پروستات سوالی دارید، در قسمت دیدگاه ها برای بنویسید و سوال خود را بپرسید. دکتر حجت سلیمی در کمترین زمان ممکن شخصا به آن پاسخ میدهد.
