احتباس ادرار به دلایل مختلفی اتفاق میافتد که ممکن است شامل بزرگی خوشخیم پروستات، تنگی مجرای ادرار و یا مشکلات عصبی باشد. دلیل نیامدن ادرار در مردان و زنان به علت تفاوتهای فیزیولوژیکی ممکن است متفاوت باشد. مردان به دلیل تورم پروستات و بلندتر بودن مجرای ادرار بیشتر دچار احتباس ادرار میشوند. احتباس ادرار در برخی موارد حاد (ازدستدادن ناگهانی توانایی دفع ادرار) و در موارد دیگر مزمن (بهصورت تدریجی و درازمدت) است. درمان این عارضه به عوامل زمینهای آن بستگی دارد و عدم درمان آن نیز ممکن است منجر به مشکلات دستگاه دفع ادرار شود.
احتباس ادرار چیست؟
منظور از مشکل احتباس ادرار این است که نمیتوانید تمام ادرار جمعشده در مثانه را تخلیه کنید. احتباس ادرار میتواند حاد یا مزمن باشد؛ احتباس حاد به ناتوانی ناگهانی در ادرار کردن گفته میشود و احتباس مزمن به ناتوانی تدریجی در تخلیۀ کامل ادرار از مثانه اشاره دارد.
مثانه مانند مخزن محل ذخیرۀ ادرار است. ادرار از پسماندی تشکیل میشود که پس از تصفیۀ خون توسط کلیهها تولید میشود. ادرار تولیدشده پس از تصفیۀ کلیهها وارد مثانه میشود. ادرار تا زمانیکه قرار باشد از راه مجرای ادرار یا میزراه از بدن خارج شود، در مثانه باقی میماند.
احتباس ادرار میتواند حاد (ناگهانی) یا مزمن (بلندمدت) باشد. مشکل احتباس ادرار حاد ناگهان پیش میآید و سریع است. احتباس ادرار مزمن به عدمتخلیۀ کامل ادرار برای مدتی طولانیتر اشاره دارد.
نوع حاد احتباس ادرار یک مشکل اورژانسی است و باید برای درمانش فوراً به پزشک مراجعه کنید. نوع مزمن احتباس ادرار عموماً در مردان مسن مشاهده میشود، البته بانوان نیز ممکن است دچار احتباس ادرار مزمن بشوند.
دلایل احتباس ادرار
همانطور که گفته شد علت احتباس ادرار یا تخلیۀ ناکامل ادرار تقریباً همواره به بخشی از دستگاه ادراری مربوط میشود. همچنین به علت تفاوتهای بیولوژیکی که بین مردان و زنان وجود دارد، چند علت احتباس ادرار خاص زنان و چند علت مختص مردان و کودکان است. در ادامه مشکلات و شرایط عمومیای را توضیح میدهیم که باعث عدم تخلیۀ کامل ادرار در تمام گروههای جنسیتی و سنی میشوند.
انسداد
انسداد پیامد وجود مانع در مسیر خروج ادرار از مثانه است.
اگر عامل مسدودکننده ناگهان در مسیر خروج ادرار قرار بگیرد و مانع تخلیۀ ادرار شود، مشکل احتباس ادراری حاد پیش میآید. اگر انسداد به آهستگی و به مرور زمان به شکلی ایجاد شود که مقداری از ادرار همچنان امکان خروج از بدن را داشته باشد، با مشکل احتباس ادرار مزمن روبهرو میشویم.
شماری از دلایل انسداد یا گرفتگی عبارت است از:
- ورم کردن مجرای ادرار
- تنگی مجرای ادرار
- مسدود شدن مجرای ادرار به دلیل وجود یک شیء
- یبوست
- سنگ کلیه یا بخش دیگری از مجاری ادراری
- تومور یا تودۀ دیگری در روده یا لگن که باعث تنگی مجرای ادرار شده باشد.
- لخته شدن خون در مجرای ادرار
مصرف دارو
مصرف بعضی داروها به دلیل ایجاد ضعف عضلانی یا دامن زدن به علائم تأثیرگذار بر اسفنکتر داخلی، باعث تخلیه نشدن کامل ادرار میشود.
ممکن است مصرف داروهای زیر باعث احتباس ادرار شود:
- مسکنهای موسوم به داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)
- داروهای شلکنندۀ عضله
- داروهای مخصوص درمان بیاختیاری ادرار
- سودوافدرین
- بعضی داروهای ضدافسردگی
- داروهای مخصوص درمان بیماری پارکینسون
- بعضی داروهای ضدروانپریشی
- آمفتامینها
- داروهای مخدر (اپیوئیدها): مانند مورفین
ناراحتیهای عصبی
آسیب دیدن یا اختلال عصبهای نزدیک دستگاه ادراری به بروز مشکلات ادراری منجر میشود. مشکلات این عصبها باعث میشود که تبادل سیگنالها بین مغز و بدن برای عصبها دشوارتر شود. انتقال سیگنالها برای تحریک نیاز به ادرار کردن لازم است.
از جمله دلایل احتمالی مشکلات عصبی که در نهایت به احتباس ادرار دامن میزند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوارض ناشی از دیابت
- آسیب دیدن مغز یا ستون فقرات
- زایمان طبیعی
- ام اس
- پارکینسون
- سکتۀ مغزی
عوارض جراحی
ممکن است بلافاصله پس از جراحیهایی مانند جراحیهای ستون فقرات یا تعویض مفصل، ادرار کردن برایتان سخت شود.
احتمال احتباس ادرار بلافاصله پس از جراحی تعویض مفصل، بر اساس پژوهش منتشرشده در سال ۲۰۱۵ بیشتر میشود. احتمال احتباس ادرار پس از جراحی تعویض مفصل تقریباً ۵/۱ برابر بیشتر از جراحیهای دیگر است.
نتایج پژوهش منتشرشده در سال ۲۰۱۷ حکایت از آن دارد که تقریباً ۶۰ درصد بیماران بلافاصله پس از جراحی ستون فقرات تا حدی دچار احتباس ادرار میشوند.
دلایل خاص تخلیه نشدن کامل ادرار در مردان
طبق مقالۀ منتشرشده در سال ۲۰۱۴، بیش از ۵۰ درصد موارد احتباس ادرار در مردان به پروستات مربوط میشود. (منبع)
پروستات فاصلۀ بسیار کمی با مجرای ادرار تحتانی دارد. تودههای خوشخیم و سرطانی، مانند تومورها یا تجمع بافت ناشی از ابتلا به بیماریهایی مانند هاپیرپلازی یا بزرگ شدن خوشخیم پروستات (BPH)، میتواند علت تخلیه نشدن کامل ادرار باشد. این تودهها مجرای ادرار را تنگ یا مسدود میکنند و در نتیجه تخلیۀ ادرار سختتر میشود.
بزرگ شدن پروستات یکی از پیامدهای معمول افزایش سن در مردان است، حتی ممکن است رشد پروستات ارتباطی با بافتهای سرطانی نداشته باشد. بالغ بر نود درصد مردان مشکل بزرگ شدن پروستات را تا حدی تا ۸۰ سالگی تجربه میکنند. (منبع)
انسداد در مردان
دلایل احتمالی انسداد در مردان عبارت است از:
- هایپرتروفی خوشخیم پروستات: پروستات بزرگتر میشود، اما سرطانی نیست.
- سرطان پروستات
- تنگی مهآتوس یا تنگی نوک مجرای ادرار: این عارضه در نوزادان مشاهده میشود. سوراخ مجرای ادرار نوزاد به دلیل جریان خون، تماس با ادرار یا ساییده شدن به مواد داخل پوشک ورم میکند.
آقایانی که ختنه نشدهاند نیز ممکن است با مشکلات زیر روبهرو شوند:
- فیموزیس: بیمار نمیتواند پوست ختنهگاه را از روی سر آلت تناسلی به عقب بکشد.
- پارافیموزیس: پارافیموزیس یک مشکل اورژانسی است و زمانی بروز مییابد که پوست ختنهگاه زیر سر آلت گیر کند.
عفونت و التهاب
عفونت یا ورم مجاری ادرار تحتانی گاهی به احتباس ادرار دامن میزند. از جملۀ این مشکلات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب مجرای ادرار (اورتریت)
- التهاب مثانه (سیستیت)
- التهاب پروستات (پروستاتیت)
- التهاب ختنهگاه (بالانیت)
آسیبدیدگی در اثر سانحه
آسیب دیدن آلت تناسلی باعث ایجاد ورمی میشود که مجرای ادرار یا دیگر بخشهای داخلی دستگاه ادراری تحتانی را مسدود میکند. در نتیجه ادرار تخلیه نمیشود.
دلایل خاص تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان
عدم تخلیۀ کامل ادرار در زنان چند دلیل خاص شایع دارد. البته درصد شیوع این علتها کمتر از دلایل عمومی احتباس ادرار است.
انسداد در بانوان
تودۀ خوشخیم یا سرطانی ایجادشده در رحم مثانه یا مجرای ادرار را مسدود میکند و اجازه نمیدهد ادرار بهطور کامل تخلیه شود.
دیگر انسدادهای شایع در بانوان عبارت است از:
- سیستوسل: سیستوسل پیامد افتادگی مثانه است و زمانی ایجاد میشود که مثانه پایین بیاید و به واژن فشار بیاورد.
- رکتوسل: راستروده یا رکتوم بزرگ میشود و به واژن فشار میآورد.
- افتادگی رحم: مشکل افتادگی رحم زمانی پیش میآید که رحم پایین بیاید و به مثانه فشار بیاورد.
عفونت
عفونت ولوواژینیت بخش خارجی واژن را درگیر میکند و باعث تخلیۀ ناکامل ادرار میشود. عفونتهای مثانه و دستگاه ادراری نیز میتواند علت عدم تخلیۀ کامل ادرار باشد.
دلایل احتباس ادرار در کودکان
احتباس ادرار کودکان را باید کاملاً جدی بگیرید، چرا که کودکان عموماً مشکل خود را درک نمیکنند یا خجالت میکشند که مشکل تخلیه نشدن ادرار را با دیگران در میان بگذارند. بهترین کار این است که ارتباط صمیمانهای با فرزندتان داشته باشید تا او بتواند مشکلش را بدون خجالت یا ترس از تنبیه شدن برایتان تعریف کند.
دلایل تخلیۀ ناکامل ادرار در کودکان معمولاً به شرح زیر است:
- عفونتهایی مانند عفونت مثانه (سیستیت)
- مشکلات مربوط به مجرای ادرار یا گردن مثانه مانند تنگی یا انسداد
- ضعیف شدن عضلات مثانه و کف لگن به علت ناراحتیهای عصبی یا عضلانی
- عوارض جانبی مصرف داروهایی مانند آنتیهیستامینها یا داروهای بیهوشی
- جراحی دستگاه ادراری: این نوع جراحیها گاهی باعث احتباس ادرار موقت میشود.
- یبوست: روده که پر از مدفوع است به مثانه و مجرای ادرار فشار میآورد.
- درست آموزش ندیدن برای استفاده از سرویس بهداشتی.
علائم همراه با احتباس ادرار
همانطور که گفته شد احتباس ادرار میتواند حاد یا مزمن باشد. البته نخستین و مهمترین علامت احتباس ادرار این است که پس از ادرار احساس میکنید مثانهتان کامل تخلیه نشده است. در عین حال هر یک از موارد حاد و مزمن احتباس ادرار با علائم خاصی همراه است.
علائم احتباس ادرار حاد
احتباس ادرار حاد معمولاً ناگهان شروع میشود و با علائم زیر همراه است:
- احساس درد شدید در پایین شکم: البته اگر از قبل احتباس ادرار مزمن داشته باشید، ممکن است دردتان شدید نباشد.
- احساس پری در پایین شکم
- بیمار علیرغم خواستهاش نمیتواند ادرار کند.
احتباس ادرار حاد به درمان فوری نیاز دارد. پزشک یا پرستار مثانه را با استفاده از سوند ادراری تخلیه میکند؛ سوند یا کاتتر ادراری لولۀ نرم بلندی است که داخل مثانه قرار داده میشود.
علائم احتباس ادراری مزمن
برخی بیماران دچار احتباس ادرار مزمن هیچگونه علائمی ندارند. حتی ممکن است بیمار نداند که نمیتواند مثانهاش را کاملاً تخلیه کند. این گروه از بیماران تا زمانیکه دچار مشکل دیگری مانند بیاختیاری ادرار یا عفونت دستگاه ادراری (UTI) نشوند، متوجه ناتوانیشان در تخلیۀ کامل مثانه نمیشوند.
علائم احتباس ادراری مزمن عبارت است از:
- تکرر ادرار: بیشتر شدن تعداد دفعات ادرار کردن
- به سختی ادرار کردن یا احساس درد هنگام ادرار (دیساوری)
- جریان ادرار ضعیف یا دارای وقفه
- فوریت ادراری و احساس نیاز فوری به ادرار کردن که در نهایت با تخلیۀ کامل مثانه همراه نباشد.
- احساس نیاز مداوم به تخلیۀ ادرار بیشتر، حتی بلافاصله پس از ادرار کردن
- احساس ناراحتی خفیف و مداوم در پایین شکم
در صورت مشاهده علائم زیر فورا به پزشک مراجعه نمایید
اگر مثانهتان پر است، اما اصلاً نمیتوانید ادرار کنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. چنانچه به پزشک دسترسی ندارید، به اورژانس بروید.
علائم هشداردهندهای که باید مراقب بروزشان باشید، عبارتاند از:
- علائم احتباس ادراری
- علائم عفونت دستگاه ادراری
- وجود خون در ادرار
- علائمی که علیرغم انجام درمان بهبود نمییابد.
اگر سوند داشتید و با علائم زیر مواجه شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- احساس بیماری و حالت تهوع
- تب
- احساس درد در شکم یا دور سوند
- بدبو یا خونی بودن ادرار
- وارد نشدن ادرار به کیسۀ سوند پس از گذشت چهار ساعت.
تشخیص احتباس ادرار
پزشکان برای تشخیص احتباس ادرار ابتدا سابقۀ علائم را بررسی میکنند و معاینۀ بالینی انجام میدهند. معاینه شامل معاینۀ ناحیۀ تناسلی و راستروده، با هدف یافتن علائمی انجام میشود که در این ناحیهها وجود دارد و ممکن است دستگاه ادراری را نیز درگیر کرده باشد.
آزمایشهای زیر نیز برای تأیید تشخیص احتباس ادرار کاربرد دارد:
- آزمایش ادرار
- آزمایش خون
- تست یورودینامیک یا نوار مثانه: مقدار ادراری که مثانه نگه میدارد، در این آزمایش اندازهگیری میشود.
- مقدار ادرار باقیمانده پس از تخلیه (PVR)
- سیستوسکوپی
- الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله
- سی تی اسکن
- سونوگرافی
درمان تخلیۀ ناکامل ادرار
احتباس ادرار حاد به درمان فوری نیاز دارد. پزشک احتمالاً از سوند برای تخلیۀ سریع ادرار استفاده میکند. بیحسی موضعی اعمال میشود تا اطمینان حاصل شود که بیمار هنگام ورود سوند دچار درد یا ناراحتی نمیشود.
اگر سوندگذاری مؤثر نباشد یا سوندگذاری را به دلیل آسیبدیدگی یا مشکلات دیگر نتوان انجام داد، پزشک سوند سوپراپوبیک را وارد پوست بالای مثانه میکند تا ادرار را تخلیه کند.
روشهای مختلفی برای درمان احتباس ادرار مزمن به کار برده میشود. روش درمان این مشکل بر اساس علت اصلی تخلیۀ ناکامل ادرار انتخاب میشود. در صورت ابتلا به احتباس ادرار مزمن یا بروز عوارض ناشی از این عارضه ممکن است به درمان بلندمدتتر یا مداوم نیاز داشته باشید. برای برخورداری از درمان مناسب باید با متخصص اورولوژی مشورت کنید.
عوارض احتباس ادرار
عدم تخلیۀ کامل ادرار میتواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- عفونت مجاری ادراری: وقتی مجرای ادرار کاملاً تخلیه میشود، باکتریهایی که معمولاً وارد دستگاه ادراری میشوند، با ادرار از بدن خارج میشوند. اما وقتی مشکل احتباس ادرار پیش میآید و ادرار بهطور کامل تخلیه نمیشود، این باکتریها که در حالت عادی بدونخطراند، فرصت تکثیر شدن پیدا میکنند و دستگاه ادراری را عفونی میکنند. اگر عفونت در کلیهها نیز پخش شود، بیمار دچار مشکلات جدی میشود.
- آسیب دیدن مثانه: مثانه در صورت درمان نکردن احتباس ادرار بیش از حد یا برای مدتهای طولانی کشیده میشود. عضلههای مثانه در اثر کشیده شدن بیش از حد یا طولانیمدت آسیب میبینند و عملکردشان مختل میشود.
- آسیب کلیوی: دستگاه ادراری به گونهای خلق شده است که ادرار از کلیهها از راه حالبها به مثانه برود و از آنجا از طریق مجرای ادرار از بدن خارج شود. اما وقتی دچار احتباس ادرار میشوید، ادرار از مثانه تخلیه نمیشود و رو به بالا به سمت کلیهها برمیگردد. در نتیجه کلیهها آنقدر پر میشوند که ورم میکنند و به اندامهای مجاور فشار میآورند. این فشار به کلیهها آسیب میزند و در بعضی موارد به بیماری کلیوی مزمن و نارسایی کلیه منجر میشود.
- بیاختیاری ادرار: عدم تخلیۀ کامل مثانه به نشت ادرار یا در اصطلاح پزشکی بیاختیاری ناشی از سرریز شدن ادرار دامن میزند.
مراجعه به پزشک و همکاری با ایشان جهت پیشگیری از عوارض فوق و درمانشان، برای سلامت دستگاه ادراری و سلامت عمومیتان مهم است.
آیا میتوان از احتباس ادرار پیشگیری کرد؟
پیشگیری از احتباس ادرار همواره ممکن نیست، اما میتوانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه انجام بدهید.
هر زمان احساس نیاز کردید، به سرویس بهداشتی بروید. اغلب مردم ادرارشان را به دلیل مناسب نبودن زمان استفاده از سرویس بهداشتی نگه میدارند. اما نگه داشتن مکرر ادرار باعث تحلیل رفتن عضلههای مثانه میشود. بهعلاوه خودداری از ادرار کردن احتمال عفونت مجاری ادراری را افزایش میدهد. این عفونتها میتواند باعث احتباس ادرار شود.
تخلیۀ ادرار در زمان احساس نیاز به این کار، از آسیب دیدن عضلههای مثانه جلوگیری میکند.
به این نکته توجه کنید که هر چند وقت یکبار احساس میکنید باید مثانهتان را تخلیه کنید. اگر به تأخیر انداختن زمان دستشویی رفتن و افزایش فاصلۀ زمانی بین دفعات ادرار کردن برایتان آسانتر شده است، مثانهتان نیز احتمالاً به تدریج کشیده شده است. همچنین به این نکته دقت کنید که آیا شروع ادرار برایتان سختتر شده است یا احساس میکنید که نمیتوانید مثانهتان را کاملاً تخلیه کنید. این مشکلات نشانههای اولیۀ احتباس ادرار است.
پس از جراحی یا آسیبدیدگی جدی کمر و ستون فقرات به تغییر در عادتهای ادرار کردنتان توجه کنید. احتباس ادرار پس از جراحی یا آسیبدیدگی ستون فقرات شایع است؛ ممکن است این مشکل بلافاصله پس از جراحی یا سانحه یا به مرور زمان ایجاد شود.
چنانچه متوجه نشانههای احتباس ادرار شدید، با پزشک مشورت کنید. در صورت برخوردار شدن از درمان مناسب و زودهنگام میتوان از شدیدتر شدن احتباس ادرار جلوگیری کرد.
آقایان دچار مشکلات پروستات، مانند بزرگ شدن خوشخیم پروستات باید داروهای لازم را طبق تجویز پزشک مصرف کنند. همچنین این گروه از بیماران نباید داروهایی مانند داروهای ضداحتقان و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مصرف کنند که باعث احتباس ادرار میشود.
حرکات عضلههای کف لگن یا ورزشهای کگل عضلههای کف لگن را تقویت میکند و عملکرد مثانه و روده را بهبود میدهد. انجام ورزشهای کگل هم برای آقایان هم برای بانوان مفید است.
برای پیشگیری از احتباس ادرار ناشی از یبوست باید رژیم غذایی و سبک زندگیتان را تغییر بدهید. برای جلوگیری از یبوست باید فیبر کافی مصرف کنید، آب و مایعات فراوان بنوشید و بهطور منظم ورزش کنید.
سخن پایانی
احتباس ادرار مشکلی است که کیفیت زندگی بیماران را تحتالشعاع قرار میدهد و در صورت درمان نشدن، ناراحتی و عوارض بالقوهای را به بیماران تحمیل میکند. درمان فوری احتباس ادرار برای رفع ناراحتی بیمار و پیشگیری از بروز عوارض ضروری است. روشهای درمان احتباس ادرار مزمن به علت اصلی مشکل بستگی دارد. سوندگذاری، دیلاتاسیون مجرای ادرار، درمان دارویی، تغییر سبک زندگی یا جراحی روشهایی هستند که برای درمان تخلیۀ ناکامل مزمن ادرار توصیه میشوند. افراد دچار علائم احتباس ادرار باید برای تشخیص صحیح و مدیریت مناسب مشکلشان با پزشک مشورت کنند. احتباس ادرار را با بهرهگیری از مداخلۀ بههنگام میتوان به روشی اثربخش مدیریت کرد. به این ترتیب عملکرد مثانه دوباره تحتکنترل بیماران درمیآید و رفاه و سلامت عمومیشان بهبود مییابد.
پرسشهای پرتکرار
نگه داشتن ادرار تا چه مدت خطری ندارد؟
معمولاً توصیه میشود که چه احساس نیاز به ادرار کردن بکنید چه نکنید، مثانهتان را در هر صورت هر سه ساعت یکبار تخلیه کنید.
دچار احتباس ادرار شدهام، چه پرهیزهای غذایی را باید رعایت کنم؟
غذاها و نوشیدنیهای کافئیندار مصرف نکنید. کافئین علائم احتباس ادرار، مانند فوریت ادرار را تشدید میکند. کافئین در خوراکیها و نوشیدنیهای مختلفی مانند شکلات، قهوه و چای وجود دارد. ممکن است کاهش مصرف کافئین برای پیشگیری از احتباس ادرار ضروری باشد.
وقتی احتباس ادرار دارم، باید مقدار زیادی آب بنوشم؟
برخی بیماران از ترس احتباس ادرار از نوشیدن مایعات خودداری میکنند. در نتیجه کلیهها فقط میتوانند ادرار بسیار غلیظی را تولید کنند که مثانه را تحریک و احتباس ادرار را تشدید میکند. به همین دلیل تأمین آب موردنیاز بدن از طریق نوشیدن آب فراوان در طول روز یکی از مؤلفههای ضروری در تمامی طرحهای درمان احتباس ادرار محسوب میشود.
اگر مقدار زیادی ادرار را نگه دارم، چه اتفاقی میافتد؟
کلیهها آنقدر پر میشوند که ورم میکنند و به اندامهای مجاور فشار میآورند. این فشار به کلیهها آسیب میزند و در بعضی موارد علت ابتلا به بیماری کلیوی مزمن و نارسایی کلیه میشود.
مصرف چه داروهایی باعث احتباس ادرار میشود؟
ثابت شده است که مصرف داروهای دارای فعالیت آنتیکولینرژیک، مانند: داروهای ضدروانپریشی، عاملهای ضدافسردگی و عاملهای آنتیکولینرژیک تنفسی، داروهای مخدر و بیهوشی، آگونیستهای گیرندۀ آدرنرژیک آلفا، بنزودیازپینها، داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، داروهای شلکنندۀ عضلۀ دترسور مثانه و آنتاگونیستهای کانال کلسیم موجب احتباس ادرار میشود. (منبع)
نخستین روش برای درمان احتباس ادرار چیست؟
گذاشتن سوند ادراری برای تخلیۀ ادرار اضافی و رفع فشار از روی مثانه نخستین درمانی است که برای احتباس ادراری حاد انجام میشود. احتباس ادراری مزمن را نیز میتوان با سوند و همچنین تجویز دارو و انجام جراحی برای رفع انسداد مجاری ادراری درمان کرد.
احتباس ادرار موجب پایین آمدن فشار خون میشود؟
انبساط بیش از حد مثانه به تظاهرات خودمختار نامطلوبی مانند استفراغ، برادیکاردی (پایین بودن ضربان قلب)، فشار خون پایین، فشار خون بالا، دیسریتمی یا ضربان قلب نامنظم یا حتی آسیستول دامن میزند. (منبع)
