سنگ هاى سيستم ادرارى (سنگ کلیه، سنگ حالب، سنگ مثانه و سنگ مجرای ادراری) جزء بيمارى هاى شايع اورولوژى هستند.سنگ هاى كليه بر حسب جنس سنگ،انواع مختلفى دارند كه شايعترين آن ها سنگ هاى اگزالات كلسيم هستند.
سابقه ژنتيكى، مصرف كم مايعات، مصرف غذاهاى شور، شغل و عادت هاى غذايى اشتباه و مصرف برخى داروها از جمله عوامل مستعد كننده هستند. در مواردى كه سنگ محدود به كليه باشد،ممكن است فاقد علامت بوده و يا علائم مبهم به صورت درد خفيف پهلو ويا ادرار خونى داشته باشد.
در مواردى كه سنگ جابه جا شده و وارد حالب شود، درد بسيار شديد ايجاد خواهد كرد.
پیشگیری از سنگ کلیه
همواره پيشگيرى بهتر از درمان است.بنابر اين در افراد مستعد ،توصيه به مصرف زياد مايعات و مصرف غذاى كم نمك ميشود.
نكته مهمتر اينكه مصرف لبنيات نبايد قطع شود ومصرف متعادل آن توصيه ميشود.
همانطور كه گفته شد رژيم غذايى در پيشگيرى از سنگ كليه بسيار حائز اهميت است.ممنوعيت هاى غذايى توصيه شده شامل: نمک، گوشت قرمز، فست فودها، شكلات، چايى غليظ، اسفناج، نوشابه، ماءالشعير، فلفل، آجيل و گردو است.
توصيه به مصرف مركبات خصوصا ليموترش و گريپ فورت ميشود.
- همچنين در اين افرادتوصيه به بررسى هاى دوره اى جهت تشخيص زودرس سنگ سازى ودر مراحل اوليه آن ميشود.
- در افرادى كه سنگ سازى مكرر دارند،توصيه به بررسى كامل ادرار ٢٤ ساعته جهت بررسى جنس سنگ ميشود.
- درمان ها شامل درمان دارويى و جراحى است.
آیا سنگ های کلیه خود به خود دفع میشود ؟
همواره اين احتمال وجود دارد كه سنگ هاى ادرارى كوچك از طريق حالب دفع شوند وليكن در برخى اوقات و بر حسب شرايط بيمار و اندازه سنگ، ممكن است امكان دفع سنگ وجود نداشته باشد. در اينگونه موارد توصيه بر اين است كه در ابتدا درمان هاى دارويى تجويز گردد و در صورت عدم دفع سنگ، درمان جراحى به روش بسته TUL توصيه ميشود.
.ديگر مواردى كه نيازمند جراحى فورى هستند شامل :
- عفونت
- درد بسيار شديد
- اندازه بزرگ سنگ
- تورم شديد كليه
- وبيماران تك كليه
ميباشد.
در موارد سنگ هاى بزرگ كليه توصيه به جراحى به روش PCNL و يا جراحى باز ميشود.
در موارد سنگ هاى كوچكتر كليه توصيه به سنگ شكنى بيرون اندامى ESWL ميشود.
در مواردى كه قطعات سنگ وارد حاب شده و توانايى عبور ندارند توصيه به جراحى به روش TUL ميشود.
امروزه با پيشرفت علم به ندرت نياز به جراحى باز ميشود.
- در روش PCNl از طريق برش كوچكى بر روى پوست پهلو،وارد كليه شده و سنگ شكنى انجام ميشود.
- در روش ESWL بدون برش و با استفاده از امواج صوت،سنگ شكنى انجام ميشود.
- در روش TUL از طريق مجراى ادرارى وارد حالب شده و سنگ شكنى با دستگاه ليزر انجام ميشود.
